کهن الگوی «نجات مرد به وسیله زن» و ردپای آن در روایات غنایی
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
یکی از کهن الگوهایی که در بسیاری از داستان های غنایی وجود دارد، کهن الگوی نجات مرد به وسیله زن است. چه در روایات عاشقانه ای که قهرمان آن ها شخصیت مرد است، چه آن هایی که قهرمانشان شخصیت زن است، می توان نشانه هایی از این وضعیت کهن الگویی را مشاهده کرد. در این کهن الگو شخصیت زن داستان به یاری شخصیت مرد می شتابد و او را از مرگ یا درماندگی اش نجات می دهد. در این پژوهش به بررسی این کهن الگو در روایات منظوم غنایی «زال و رودابه»، «بیژن و منیژه»، «خیر و دختر چوپان»، «افسانه گفتن سبزپوش بهشتی در پیش بهرام گور»، «یوسف و زلیخا» و «جم و گل» پرداخته شده است و داده های آن با رویکرد نقد کهن الگویی نقد و بررسی شده اند و به شیوه توصیفی-تحلیلی نگارش یافته اند. یافته های به دست آمده نشان می دهد که علاوه بر این که کهن الگوی نجات مرد به وسیله زن در قصه های کهن وجود دارد، در بسیاری از متون غنایی امروزی نیز وجود دارد و وضعیتی کهن الگویی است که برخی از روایات براساس آن شکل گرفته اند. عشق در نگاه اول، پرهیزه شکنی، دیوآسایی، سفر قهرمان و رسیدن به فردیت، مولفه های اصلی کهن الگوی نجات مرد به وسیله زن اند که در روایات متاثر از این وضعیت کهن الگویی وجود دارند.
کلیدواژگان:
پرهیزه شکنی ، دگرپیکری ، دیوآسایی ، سفر قهرمان ، عشق در نگاه اول ، فردیت ، قهرمان زن
زبان:
فارسی
صفحات:
263 تا 302
لینک کوتاه:
https://www.magiran.com/p2543471
مقالات دیگری از این نویسنده (گان)
-
بررسی روایت غیرطبیعی در داستان های کوتاه سوررئالیستی ابوتراب خسروی
*، منوچهر جوکار، نسرین سهرابی
نشریه روایت شناسی، پاییز و زمستان 1403 -
واکاوی تطبیقی نقش کنشگرانه کهن الگوی سفر دررمان های برجسته معاصر ایرانی و آمریکای جنوبی
محمدرضا صالحی مازندرانی*، ، نسرین گبانچی
نشریه نقد زبان و ادبیات خارجی، پاییز و زمستان 1403 -
تحلیل کهن الگویی سندرم همسر کتک خورده: با نگاهی به داستان «زنی که مردش را گم کرد»
، *، اسد آبشیرینی
نشریه روایت شناسی، بهار و تابستان 1403 -
دگردیسی یک روایت: جانور همسری در اسطوره «کوپید و سایکی» و قصه های پریان «دیو و دلبر» و «میرزا مست وخمار و بی بی مهرنگار»
، *، اسد آبشیرینی
نشریه پژوهش های بین رشته ای ادبی، بهار و تابستان 1403