مقایسه برخی شاخص های سرم و موکوس پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در مواجهه با تنش شوری

تحقیق حاضر جهت ارزیابی برخی شاخص های ایمنی ذاتی سرم و موکوس پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در مواجهه با تنش شوری صورت گرفت. بدین منظور 180 عدد بچه ماهی کپور معمولی پرورشی با میانگین وزن 62/0±50 گرم تهیه و به سالن آبزی‏پروری شهید فضلی‏برآبادی دانشکده شیلات و محیط زیست دانشگاه گرگان انتقال یافت. پس از دو هفته سازگاری، آزمایش در قالب 3 تیمار شامل تیمار آب شیرین (شوری  ppt2/0)، تیمار آب لب‏شور (شوری ppt 7) و  تیمار آب شور دریای خزر و (شوری ppt 14) انجام شد (آب دریا از خلیج گرگان تهیه گردید). جهت تعیین شاخص های ایمنی ذاتی (پروتیین محلول، آلکالین فسفاتاز و لیزوزیم) در پاسخ به تنش شوری، نمونه برداری از سرم و موکوس پوست در سه بازه زمانی مجزا شامل روز سوم، روز ششم و روز نهم بعد از در معرض قرارگیری با شوری های مختلف انجام گرفت. پروتیین تام سرم در شوری‏های 7ppt   و 14 ppt تا روز سوم پس از تنش شوری، افزایش معنی‏داری داشت و در روزهای ششم و نهم دوباره به حد نرمال قبل از تنش بازگشت. پروتیین محلول موکوس در تیمار 14 ppt نسبت به تیمار شاهد، در روز نهم پس از تنش، افزایش معنی‏داری یافت. میزان آلکالین فسفاتاز سرم در تیمار 14 ppt از ششمین روز مواجهه با تنش تا روز نهم افزایش معنی‏داری در مقایسه با روز سوم و ششم از خود نشان داد (05/0<p). درحالی که در مقایسه با قبل از تنش، این افزایش معنی‏دار نبود. روز نهم آلکالین فسفاتاز موکوس در تیمار 14  ppt افزایش معنی‏داری داشت (05/0<p). میزان لیزوزیم سرم در شوری‏های 7 و 14 ppt در روزهای ابتدایی مواجهه با تنش شوری، افزایش معنی‏داری یافت (05/0<p). در شوری 7 ppt، تا روز سوم میزان لیزوزیم موکوس افزایش معنی‏داری یافت. از روز ششم تا روز نهم روند تغییر آن نیز افزایش معنی‏داری داشت (05/0<p). و به مقدار نرمال قبل از تنش بازگشت. در شوری 14 ppt  تا روز سوم میزان لیزوزیم موکوس کاهش داشت. این کاهش تا روز ششم نیز ادامه یافت، به‏ طوری که در روز ششم میزان آن در مقایسه با قبل از تنش کاهش معنی‏داری داشت (05/0<p).  پس از آن تا روز نهم میزان لیزوزیم موکوس افزایش معنی‏داری یافت (05/0<p).  همچنین مقادیر عددی فعالیت لیزوزیم در موکوس پوست چندین برابر (در برخی تیمارها تا 30 برابر)  آن در سرم خون بود. در الگوی پروتیینی سرم، محدوده‏ی باندهای پروتیینی از 70-22 کیلودالتون مشاهده شد. الگوی پروتیینی موکوس در محدوده‏ی 70-9 کیلودالتون مشاهده گردید. به ‏طوری که تراکم و تعداد باندها نسبت به سرم کمتر بود. در مجموع، تغییرات شوری تاثیر معنی‏داری بر شاخص‏های سرمی و موکوسی و تغییرات الگوی پروتیینی ماهی کپور معمولی  داشت. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، استفاده از سطوح مختلف دیگری از استرس شوری و الکتروفورز دو بعدی و تشخیص باندهای پروتیینی‏ مشاهده شده، پیشنهاد می گردد.