ارزیابی اثرات کاربرد سیتوکنین بر تخصیص مواد فتوسنتزی و درصد روغن در ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی و آبیاری مطلوب

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر سیتوکنین بر بهبود تسهیم، تخصیص مواد فتوسنتزی و امکان افزایش درصد روغن دانه گلرنگ، پژوهشی به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهارتکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان-ایران، در سال های زراعی 1397-1396 و 1398-1397 اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب(5/0-مگاپاسگال) و تنش خشکی(2- مگاپاسگال)در کرت های اصلی قرارگرفت و ارقام گلرنگ شامل ارقام سینا، فرامان، پرنیان، گلدشت و محلی اصفهان و سه سطح سیتوکنین شامل عدم مصرف (شاهد)، 50 و 75 میکرومولار به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. در مرحله ی گلدهی، تنش خشکی اعمال شد و هم زمان با اعمال تنش خشکی بوته های گلرنگ با سیتوکنین با غلظت های گفته شده محلول پاشی شدند. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی باعث افزایش تسهیم ،افزایش کارایی ساقه در انتقال ذخایر به دانه ،کاهش عملکرد دانه و درصد روغن شد.در شرایط تنش خشکی رقم محلی اصفهان با میانگین (42/35) درصد بیشترین درصد روغن و افزایش 7/52 درصدی کارایی انتقال دخایر ساقه به دانه را به خود اختصاص داد. کاربرد سیتوکنین باعث به حداقل رساندن اثرات منفی تنش خشکی و بهبود در صفات فوق گردید. بالاترین درصد روغن با کاربرد غلظت 75 میکرومولار سیتوکنین با افزایش 10 درصدی ، درصد روغن نسبت به تیمار شاهد شد. بنابراین کاربرد 75 میکرومولار سیتوکنین را می توان در جهت کاهش اثرات منفی تنش خشکی ، افزایش تخصیص مواد فتوسنتزی و افزایش عملکرد دانه پیشنهاد کرد.