اثر بازدارندگی از رشد پنج اسانس‎ گیاهی و دو گونه قارچ آنتاگونیست Trichoderma روی برخی از گونه های بیماریزای گیاهی جنس Fusarium

در پژوهش حاضر، توانایی بازدارندگی از رشد میسلیومی پنج اسانس گیاهی آویشن ‏شیرازی، پونه کوهی، ترخون و دو گونه اسطوخودوس بر علیه جدایه های شش گونه مهم بیماریزای Fusarium شاملFusarium graminearum UM29 ، F. graminearum UM89، F. verticillioides، F. brasilicum، F. oxysporum f. sp. lentis و F. oxysporum f. sp. lycopersici و دو قارچ آنتاگونیست Trichoderma harzianum و T. viride، در پنج غلظت (75، 150، 300، 600 و 1000 میکرولیتر بر لیتر) به روش اختلاط با محیط کشت PDA مورد بررسی قرار گرفتند. اجزای شیمیایی اسانس ها با استفاده از دستگاه GC-MS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تاثیر بازدارندگی از رشد گونه های Trichoderma harzianum T447 و T. viride T125 به دو روش کشت متقابل و اثر ترکیبات فرار آنها بررسی شد. نتایج آنالیز GC-MS نشان داد که تیمول و کارواکرول، ترکیبات اصلی اسانس آویشن شیرازی و نپتالاکتون و 1،8-سینیول ترکیبات اصلی پونه کوهی محسوب می‏ شوند. اسانس آویشن شیرازی در غلظت 300 میکرولیتر بر لیتر، رشد میسلیومی اغلب گونه هایFusarium  مورد بررسی را به طور کامل مهار نمود. نتیجه آزمایشات کشت متقابل تیمار ها نشان داد بیشترین درصد بازدارندگی در تعامل بین جدایه T. viride و قارچ بیماری‏زای F. brasilicum با میانگین 78/64 درصد و کمترین مقدار آن در تعامل بین جدایه T. harzianum  و قارچ بیماریزای F. oxysporum f. sp. lycopersici  با میانگین 52/36 درصد می باشد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، اسانس آویشن شیرازی و T. harzianum T447 و T. viride T125 پتانسیل بالایی در بازداری از رشد میسلیومی قارچ های مورد بررسی از جنس Fusarium داشتند. ارزیابی های گلخانه ای و مزرعه ای  جهت بررسی کارایی آنها در کنترل این بیماگرها ضروری می باشد.