بررسی و نقد نظریه افضلیت ابوبکر بر پایه «حدیث خلت»

«حدیث خلت» یکی از ادله قایلان به افضلیت ابوبکر بر صحابه پیامبر است که در بسیاری از کتب روایی و کلامی اهل سنت، با اسناد و طرق گوناگون ذکر شده است. آنان می گویند رسول اکرم$ فرموده است: «اگر می خواستم خلیلی از امتم برگزینم حتما ابوبکر را برمی گزیدم» (بخاری، 1410، 6: 206) و این نشانه جایگاه ویژه ابوبکر نزد آن حضرت، و دلیلی است بر افضلیت او. بر پایه روایات خلت، سبب این موقعیت برجسته ابوبکر، آن است که هیچ کس همچون او در راه پیامبر$ ایثار جان و مال نداشته است. حدیث مذکور علیرغم شهرتش، با اشکالاتی در سند و دلالت روبروست. در مقابل، احادیث متعددی افضلیت امام علی% را اثبات می کند. همچنین، این دیدگاه که ابوبکر بیشترین ایثار در جان و مال را داشته است نیز قابل اثبات نبوده و با برخی آیات قرآنی و شواهد تاریخی تنافی دارد.