ارزیابی گیاه پالایی سرب توسط گونه های فلزدوست و غیر فلزدوست شب بو (Matthiola spp)

سرب (Pb) یکی از فلزات سنگین غیرضروری و سمی برای گیاهان محسوب شده که قسمت عمده آلودگی ناشی از آن، حاصل استخراج از معادن، فعالیت های صنعتی و استفاده از سوخت های فسیلی است. برخی از گیاهان فلزدوست که اغلب از خانواده کلم هستند قادرند در خاک های آلوده به فلزات سنگین رشد کنند. هدف از این مطالعه ارزیابی مقاومت و انباشت سرب گونه ی فلزدوست شب بو (Matthiola flavida) جمع آوری شده از اطراف معدن سرب و روی ایرانکوه اصفهان است که با گونه غیرفلزدوست (Matthiola incana) آن برای گیاه پایی مقایسه شده است. گیاهان غیرفلزدوست و فلزدوست شب بو به محیط های هیدروپونیک منتقل شدند و پس از رشد رویشی مناسب به مدت 14 روز در معرض تیمارهای صفر، 10، 50، 100، 150 میلی گرم در لیتر سرب قرار گرفتند. نتایج نشان داد با افزایش غلظت سرب رشد هر دو گونه کاهش یافت ولی همواره این کاهش رشد در گونه غیرفلزدوست بیشتر بود به طوری که در بالاترین سطح تنش، وزن خشک اندام های هوایی و ریشه گونه فلزدوست نسبت به گروه شاهد به ترتیب کاهش 1/7 و 8/28 درصدی داشت اما در گونه غیرفلزدوست این کاهش 9/69 و 8/60 درصدی بود. با افزایش غلظت سرب در محیط میزان سرب در ریشه هر دوگونه افزایش یافت اما میزان سرب در ریشه و انتقال آن به اندام های هوایی گونه فلزدوست نسبت به گونه غیرفلزدوست در پایین ترین سطح تنش، بیش از 4 برابر بود که با افزایش غلظت سرب کاهش یافت. بنابراین مکانیسم های سازگاری گونه فلزدوست، توانایی کنترل انتقال سرب به اندام های هوایی در غلظت های مختلف است که آن را برای رویش درمناطق آلوده به سرب مناسب کرده است.