سید حسین العطاس: اسلام پیش رو و سنت علوم اجتماعی مستقل و خلاق

در این مقاله نخست تصویر العطاس از وضع موجود جوامع آسیایی و اسلامی که در میانه «ذهن بسته» و پدیده «تروریسم» قرار گرفته‏اند، ترسیم می‏شود. سپس، دیدگاه وی درمورد وضع علوم اجتماعی در این کشورها و قرار گرفتن آن ها در میان دو لبه قیچی «ذهن اسیر» و «امپریالیسم فکری» مورد بحث و گفت وگو قرار می‏گیرد. در ادامه، مفهوم سنت علوم اجتماعی مستقل و خلاق که وی در برابر بومی‏ سازی یا اسلامی ‏سازی علوم مطرح می‏کند، معرفی می‏شود و نحوه مواجهه العطاس با سوسیالیسم و نظریه وبر درمورد اخلاق اقتصادی اسلام و توسعه سرمایه ‏داری در جنوب شرق آسیا به عنوان نمونه‏ هایی از مواجهه خلاقانه با اندیشمندان غربی و تلاش برای ایجاد سنت مستقل علوم اجتماعی مرور می‏شود. در پایان، برنامه پژوهشی العطاس برای ایجاد سنت علوم اجتماعی مستقل مورد نقد قرار می‏گیرد، از این جهت که در این برنامه به ریشه‏ های معرفتی شکل‏ گیری علوم اجتماعی مدرن در غرب و منطق معرفتی لازم برای شکل‏گیری یک سنت مستقل علوم اجتماعی در کشورهای غیرغربی توجه کافی صورت نگرفته است.