اثر نوع آبیاری با ترکیب فاضلاب تصفیه شده و آب شور بر جذب برخی فلزات سنگین در دانه جو

کمی منابع آب و بارندگی از جمله مشکلات پیش روی کشاورزی در مناطق گرم و خشک است. لذا، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر سطح آبیاری با فاضلاب تصفیه شده و آب شور بر تجمع آلومینیوم، منگنز و آرسنیک در دانه جو رقم گوهران است. عوامل آزمایش شامل سطح آبیاری (100، 70 و 50% نیاز آبی) و نوع آب (آبیاری جداگانه، اختلاط شده و یکی در میان با فاضلاب تصفیه شده و آب شور چاه) در سه تکرار بود. آماده سازی زمین و کشت دانه های جو در سال زراعی 1398 در اراضی کشاورزی تصفیه خانه فاضلاب شهر بیرجند انجام گرفته و پس از رسیدن محصول، دانه های جو جداسازی و هضم شده و غلظت منگنز، آلومینیوم و آرسنیک آن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت آرسنیک جو در تمامی تیمارها ناچیز بوده و دامنه تغییرات منگنز بین 4/68 و 5/96 و آلومینیوم آن بین 39 تا 2/115 میلی گرم بر کیلوگرم بوده که منطبق بر استاندارد خوراک دام است. در این راستا، غلظت منگنز و آلومینیوم در تیمار آبیاری یکی درمیان به ترتیب 4/79 و 7/53 و در تیمار آبیاری اختلاطی 3/78 و 1/52 میلی گرم بر کیلوگرم بوده که تفاوت معنی داری بین آن ها در سطح آماری 5 درصد مشاهده نشد. کم آبیاری در تمامی تیمارها موجب افزایش تجمع منگنز و در تمامی تیمارها به جز آبیاری با فاضلاب تصفیه شده و آبیاری یکی درمیان سبب افزایش جذب آلومینیوم در دانه گردید. با تغییر رژیم آبیاری از 50% نیاز آبی به 100%، نقش شوری آب در تجمع فلزات کاهش و نقش مواد آلی فاضلاب تصفیه شده افزایش یافت. نتایج این مطالعه به لحاظ اثر گذاری سطح آب آبیاری و مثبت بودن آبیاری یکی در میان و اختلاطی با فاضلاب تصفیه شده و آب شور در کاهش تجمع فلزات سنگین در دانه جو، به عنوان دو راه کار مدیریتی کم هزینه، راهنمای مناسبی در استفاده ایمن از این آب های نامتعارف در کشاورزی است."