جلوه های زکات در عرصه حقوق اساسی

تحقق اهداف متعالی دین مبین اسلام به عنوان دینی جامع و خاتم ادیان، در گرو شناخت تشریعات و برخورداری از نگاه نظام‌مند به تعالیم شریف آن است. نظام حقوقی اسلام از سایر نظام‌های اعتقادی و شناختی، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، تربیتی منفک نیست. زکات که مالیاتی اسلامی به شمار می‌رود، در عرصه‌های مختلف حقوق اساسی حضوری موثر دارد. این عنصر نظام مالی اسلام، آمیزه‌ای از سیاست‌گذاری‌های اعتقادی، اخلاقی، حقوقی، سیاسی و اقتصادی است. جریان یافتن صحیح زکات و سایر احکام اسلام، مستلزم دو امر است: یکی کشف و تبیین احکام، اهداف و برنامه‌های شریعت اسلامی و دیگری نگاه کلی به مجموعه احکام اسلام و حفظ پیوستگی آن‌ها و این دو مهم، بدون ابزار دقیق اجتهاد قابل دست‌یابی نیست. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با شیوه‌ توصیفی تحلیلی، به تبیین چگونگی اثرگذاری زکات در زمینه‌هایی از حقوق اساسی می‌پردازد که در زمره وظایف حکومت اسلامی قرار دارد. به تصویر کشیدن جوانب مختلفی که در تشریع زکات لحاظ شده، گواهی بر عدم انفکاک نظام‌های مختلف در مکتب اسلام و هم‌افزایی آن‌هاست. بر اساس یافته‌های این پژوهش، نقش زکات در تقویت فرهنگ دینی، تقویت بنیان خانواده و روابط اجتماعی، اصلاح و تربیت مجرمین، تقویت جایگاه امامت، ساماندهی امور عمومی و فقرزدایی و... مشهود است.