امنیت انسانی در خاورمیانه عربی؛ تاثیر بهار عربی

مطالعات سیاسی-امنیتی‏‏، به مرور زمان به سوی چند بعدی نگری «امنیت» سوق یافته اند. تحولات ناشی از جهانی شدن و واقعه یازدهم سپتامبر نیز درک شبکه ای از «امنیت» را رایج ساخته است. از این رو‏، عموما بررسی «چالش های سیاسی-امنیتی» در چارچوب این تحولات نظری‏، سازماندهی و ارایه می شوند. تحولات منطقه خاورمیانه در طول سال های اخیر نشان داده که هم موضوع امنیت و هم مرجع امنیت از تفسیر کلاسیک آن فاصله گرفته است. تا پیش از این و در رویکرد سنتی به امنیت، «دولت» هدف و مرجع امنیت قلمداد می شد و موضوع امنیت بیشتر «نظامی» بود؛ ولی تحولات بعد از بهار عربی نشان داده که امنیت دیگر نه «دولتی» است و نه صرفا مسیله ای «نظامی». رهیافت ریالیستی در طول جنگ سرد و پس از جنگ سرد (تا قبل از 11 سپتامبر) با توجه و تاکید و تمرکز آن بر قدرت و امنیت در مناسبات بازیگران نسبت به بسیاری از تهدیدها و چالش های داخلی بازیگران بی توجه بوده است. علت اصلی حاکم شدن این رهیافت در مناسبات، ساختار حاکم بر نظام بین الملل در طول جنگ سرد و دخالت های قدرت های بزرگ در منطقه خاورمیانه بوده است. این مقاله به دنبال این پرسش است که بهار عربی چه آثاری بر نظم امنیت خاورمیانه داشته است؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت بهار عربی نشان داد که تفسیر مضیق از امنیت که دربردارنده ثبات «دولت» است نمی تواند تضمین کننده امنیت شهروندان یک کشور باشد و چه بسا نظام سیاسی به بهانه تامین امنیت کشور امنیت شهروندان را نیز به خطر اندازد.روش شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکرد پساپوزیتیویستی است. در این تحقیق از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و تاریخی استفاده شده است. اطلاعات نیز از طریق منابع اسنادی، اینترنتی و بهره گیری از پایگاه های خبری با تکیه بر داده های عینی-تاریخی گردآوری شده است.