برداشت و تفسیر کاربران از برچسب های اطلاعاتی محیط رابط کاربری وبگاه ها: مطالعه موردی کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

هدف از این پژوهش آگاهی از برداشت و تفسیر کاربران از برچسب های اطلاعاتی محیط رابط کاربری وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته، مصاحبه و مشاهده صورت گرفت. با روش مکاشفه ای از مشارکت کنندگان خواسته شد با صرف وقت قابل توجه و به صورت عمقی به بررسی مقوله ها، عناصر و برچسب های استفاده شده در وبگاه کتابخانه دیجیتال بپردازند و میزان درک خود را از برچسب های وبگاه در پرسشنامه آنلاین در قالب طیف لیکرت مشخص کنند. سپس برای مطالعه برداشت و تفسیر کاربران از برچسب های اختصاص یافته به عناصر موجود در وبگاه، از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کاربران کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بودند که در دو گروه کاربران مبتدی (مراجعان) و کاربران پیشرفته (کتابداران) به تعداد 20 نفر (10 کاربر مبتدی و 10 کاربر پیشرفته) انتخاب شد. جهت افزایش اطمینان به داده های حاصل از پژوهش از زاویه بندی روش شناسی استفاده شد. طی این روش، پژوهشگر از چندین روش جهت گردآوری داده ها استفاده کرد (استفاده از مصاحبه همراه با مشاهده، مطالعه اکتشافی و پرسشنامه)، همچنین کلیه راهبردها و گام های پژوهش همراه با مستندات لازم در زمان گردآوری داده ها ثبت و ضبط شد. درنهایت بعد از گردآوری داده ها، پژوهشگر از روش بازبینی توسط مشارکت کنندگان استفاده کرد. طی این فرایند کنترل کیفیت، از 7 مشارکت کننده درخواست شد تا یادداشت ها و نتایج حاصل از داده ها را بخوانند و نظر خود را مبنی بر صحت یافته های به دست آمده بیان کنند. برای اطمینان از پایایی ابزار گردآوری داده ها و برطرف شدن مشکلات احتمالی پرسشنامه، از آزمون آلفای کرونباخ (85/0) استفاده شد. برای تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار spss استفاده شد. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه نیز از تحلیل محتوا و از نرم افزار اکسل استفاده شد. یافته ها نشان داد میانگین نهایی قابلیت فهم برچسب ها و اصطلاحات بکار رفته در وبگاه، بالای 50 درصد است و نشان دهنده وضعیت مطلوبی در درک اصطلاحات و برچسب های بکار رفته در وبگاه برای بازنمودن مقوله های اطلاعاتی است اما برخی برچسب ها نیازمند تغییر و به روزرسانی است. برخی اصطلاحات از دید کاربران، قابلیت فهم بالایی ندارند و نیازمند بازنگری هستند ازجمله: «مرور»، «نیم نگاه»، «طبقه بندی نوعی»، «ثبت منابع»، «ملاحظات حقوقی»، «سایت اصلی»، «متون»، «پیایند» و «مجموعه». دوستانه بودن و کاربرپسندی واژه های موجود در وبگاه، ممنوعیت استفاده از واژه های تخصصی، پیچیده و مبهم ازجمله خواسته های کاربران بود. اصطلاحات و واژگان جدیدی توسط کاربران پیشنهاد شد. استفاده از اصطلاحات تخصصی کتابداری در وبگاه، واژه های ناملموس و انتزاعی و نبود توضیحات کافی درباره برچسب ها، نبود راهنمای جامع، پرداختن به جزییات بیشتر، پیچیده جلوه دادن وبگاه و عدم یکدستی در به کارگیری واژگان برای مفاهیم مشابه ازجمله مشکلاتی است که باعث می شود کاربر تجربه مطلوبی از پیمایش وبگاه نداشته باشد.