شیمی پیروکسن در سنگ های مافیک بیرونی کمپلکس ماهیرود: تاییدی بر ماگماتیسم جزایر قوسی کرتاسه در شرق ایران

کمپلکس آتشفشانی- نفوذی ماهیرود در حاشیه شمال شرقی رشته کوه های شرق ایران واقع گردیده است. مطالعات همزمان سنگ شناسی و ساختاری انجام شده بر روی محصولات ماگمایی کرتاسه و رسوبات پالیوژن پوشاننده کمپلکس ماهیرود که در لبه غربی بلوک افغان جایگزین شده اند حاکی از تاریخچه تکتونو-ماگمایی پیچیده آن دارد. این پژوهش به بررسی خصوصیات شیمی کانی پیروکسن در سنگ های آتشفشانی و رگه ای کرتاسه منطقه ماهیرود پرداخته و از نتایج حاصله در جهت تقویت شواهد زمین شناسی قبلی مبنی بر ماهیت جزایر قوسی این کمپلکس استفاده می کند. سنگ های آتشفشانی کمپلکس ماهیرود مجموعه ای شامل گدازه های بالشی، دیاباز آندزی بازالت، آندزیت، داسیت و توف است که استوک های تونالیتی کرتاسه زیرین در آنها نفوذ نموده است. براساس آنالیزهای شیمی کانی، کلینوپیروکسن در سنگ های دیابازی و در آندزی بازالتی عمدتا از نوع دیوپسید-اوژیت و اوژیت می باشد. فراوانی پایین عناصر گروه HFSE در این پیروکسن ها خصوصا  Tiاز مشخصات معمول این کانی هاست. نتایج بدست آمده از مطالعه شیمی کلینوپیروکسن ها در هماهنگی با نتایج پیشین ژیوشیمیایی و تکتونیکی از منطقه حاکی از این است که سنگ های آتشفشانی ماهیرود، از یک ماگمای کالک آلکالن تا تولییتی در محیط تکتونیکی جزایر قوسی (IAT) و بالای منطقه فرورانش (SSZ) تشکیل شده اند. فرورانش اقیانوسی- اقیانوسی در این بخش از اقیانوس نیوتتیس و وجود جزایر قوسی بالغ ماهیرود در ادامه شمال غربی کمربند چاگای-راسکوه پاکستان، گنجاندن یک واحد تکتونیکی جزایر قوسی را در مدل های تکوین زمین ساختی شرق ایران ضروری می سازد.