بررسی روابط بین ویژگی های طبیعی و طول و حجم آبکندهای جهان آباد در شمال شرقی بویین زهرا

گسترش کشاورزی و توسعه فعالیت های عمرانی، تعادل هیدرولوژیک طبیعت را تغییر داده و باعث شده تا برخی پدیده ها از حالت طبیعی خارج و با شکل تشدیدشده بروز نمایند. فرسایش آبی با شکل های مختلفی به روی زمین ظاهر می شود که فرسایش آبکندی شکل مخرب فرسایش آبی است. هدف پژوهش، تعیین ویژگی های موثر آبکندها بر طول و حجم آن ها در منطقه جهان آباد بویین زهرا (استان قزوین) بود. محل بالاکند ها 33 آبکند، ثبت و طول، عرض بالا و پایین و عمق آن ها تعیین شد. حجم کانال محاسبه و نمونه خاک سطحی از بالاکند تهیه و آنالیز شد. محیط، مساحت، ضریب شکل و شیب آبکندها از مدل رقومی ارتفاع حاصل از پهپاد استخراج شد. با روش PCA، و با رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام در محیط Minitab عوامل موثر بر طول و حجم تعیین شدند. نتایج نشان داد که مولفه اول و دوم نزدیک به 41 درصد درصد تغییرات را به عهده دارند. کلر، هدایت الکتریکی و سدیم با اثر منفی و پایداری خاکدانه، تاج پوشش و مقدار شن با بار مثبت در محور اول بیشترین وزن را دارند در حالی که در محور دوم شن، تاج پوشش و مقدار سنگریزه با اثر مثبت و مقدار مواد خنثی شونده، ماده آلی و درصد اشباع نقش مهم تری ایفا می کنند. ویژگی های موثر بر هدررفت خاک توسط آبکندهای منطقه به ترتیب کربنات، منیزیم، پتاسیم، ماده آلی، درصد اشباع، مقدار شن، شیب کف آبکند، شیب آبراهه ورودی به بالاکند، لاشبرگ، محیط حوضه و ضریب گردی به ترتیب بیشترین تاثیر را در هدررفت خاک داشته و در معادله پیش بینی هدررفت خاک با ضریب تبیین 837/0 وارد شدند. رگرسیون گام به گام با متغیر وابسته طول آبکند نشان داد که رابطه دارای ضریب تبیین 98/72 درصد و در سطح پنج درصد معنی دار است.