تحلیل عوامل موثر بر سیل گیری در شهرستان جاجرم

سیل یکی از مخاطرات طبیعی در جهان بشمار می آید که تحت تاثیر عوامل طبیعی و انسانی ایجاد می شود. کشور ایران نیز هر ساله شاهد وقوع سیلاب های کوچک و بزرگ در فصول مختلف سال است. هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت سیل گیری شهرستان جاجرم با استفاده از منطق فازی و تحلیل عوامل موثر بر سیل گیری در این شهرستان است. براین اساس در منطقه مورد مطالعه ابتدا عوامل موثر بر وقوع سیلاب شناسایی گردید که این عوامل عبارتند از ارتفاع، شیب، جهت شیب، بارش، پو شش گیاهی، لیتولوژی، ژیومورفولوژی، کاربری اراضی، نفوذپذیری، تراکم آبراهه و فاصله از رودخانه. سپس فازی سازی معیار ها با توجه به توابع مورد نیاز صورت گرفت و در مرحله بعد با استفاده از عملگرهای مختلف اقدام به پهنه بندی سیل گیری در منطقه مورد نظر گردید. نتایج تحقیق نشان داد 1127/1 کیلومتر مربع از مساحت شهرستان در خطر کم 573/7 کیلومتر مربع در خطر متوسط، 593 کیلومتر مربع در معرض خطر سیل گیری زیاد و 654/2 کیلومترمربع در معرض خطر بسیار زیاد سیل گیری قرار دارد. همچنین مشخص گردید تمامی شهرهای این شهرستان در محدوده خطر متوسط تا بسیار زیاد قرار دارند و حدود نیمی از روستاها در محدوده خطر متوسط تا بسیار زیاد هستند. علاوه بر این، حدود 77 درصد از جاده های اصلی شهرستان در محدوده خطر متوسط تا بسیار زیاد قرار دارند. این نتایج نشان می دهد که بسیاری از مناطق شهرستان جاجرم به ویژه مناطق مسکونی بسیار مستعد سیلاب است که در این زمینه به کارگیری راهکارهایی از جمله تلاش برای اصلاح کاربری های نامناسب، ترمیم پوشش گیاهی طبیعی، پایش علمی و به کارگیری سیستم های هشداردهنده سیل به صورت محلی گام مهمی در کاهش خسارات خواهد بود.