ارزیابی وضعیت شوری خاک، تبخیر و تعرق واقعی و رطوبت خاک با استفاده از سنجش از دور (مطالعه موردی: منطقه خشک هرات)

در توسعه کشاورزی، عوامل زیادی مانند شرایط آب و هوایی، رطوبت خاک، تبخیر و تعرق و...دخالت دارند که برای تاثیر آن ها لازم است به بررسی پارامترهای کلیدی پرداخته شود. پایش بهنگام و دقیق این کمیت ها به کمک تصاویر ماهواره ای یک ضرورت در این زمینه محسوب می شود. دشت هرات، یکی از دشت هایی است که در آن، شوری خاک و کمبود رطوبت منجر به بحرانی گردیدن وضعیت باغات و زمین های کشاورزی شده است.

در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده های سنجنده مودیس برای چهار ماه فوریه، می، اگوست و نوامبر در سال 2017 به مطالعه شوری خاک، رطوبت خاک و میزان تبخیر و تعرق واقعی بررسی شود.

مرحله اول بررسی پوشش گیاهی نشان می دهد در ماه می (فصل رشد) 4/0 را نشان می دهد. در حالیکه حداکثر دمای سطح زمین نیز در ماه اگوست (54 درجه سانتی گراد) و می(15/45 درجه سانتی گراد) به ثبت رسیده است، سپس در مرحله بعد با استفاده از نتایج دو شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین به بررسی رطوبت منطقه با روش مثلثی پرداخته شده است. رطوبت منطقه به پنج طبقه از صفرتا 5/0 تقسیم بندی شد، که نشان دهنده کم بودن رطوبت خاک و خشکی در دشت هرات می باشد. درنهایت به دلیل خشک بودن منطقه و برای صحت سنجی روش مثلثی، برداشت میدانی نمونه های خاک از نقاط مختلف شهر هرات و بخصوص زمین های کشاورزی آن برای برآورد میزان شوری خاک (EC,PH و رطوبت خاک) صورت گرفت.

نتایج نشان داد که میزان رطوبت خاک در عمق 5 سانتی متری سطح زمین بین0 تا 3/0متغیر می باشد. همچنین از 12 نمونه خاک، 6 نمونه دارای خاک شور و یک نمونه دارای خاک شوری-اسیدی می باشند. البته این نکته هم حایز اهمیت است که برخی از زمین های کشاورزی که خاک آن ها در گروه شور قرارگرفته است، خشک و به حال خود رهاشده اند. در نهایت بررسی میزان تبخیر و تعرق واقعی با الگوریتم سبال نشان داد که در این منطقه با وجود کمبود رطوبت، تبخیر بخصوص در ماه گرم اگوست بسیار بالا می باشد.