معناشناسی واژه قنوت در قرآن کریم با تکیه بر روابط هم‏نشینی و جانشینی

معناشناسی دانشی است که به مطالعه علمی معانی می‏پردازد تا با بررسی همه‏جانبه واژه و روابط‏ آن در جمله، به معنای کاملی دست یابد. یکی از مهم ترین راه هایی که در علم معنا شناسی مورد توجه پژوهشگران واقع شده است تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی است زیرا از طریق شبکه معنایی با تتبع واژه های در سیاق آیات می توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. رسالت اصلی این پژوهش معناشناسی واژه قنوت در آیات قرآن با توجه به کلمات هم‏نشین و جانشین است. داده های این تحقیق به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی - تحلیلی می‏باشد. واژه قنوت واژه کلیدی این پژوهش است که ابتدا معنای لغوی آن استخراج، سپس تمام کاربردهای این واژه به همراه الفاظ جانشین و همنشین و نوع ارتباط آن در قرآن بررسی گردید. با بررسی انجام گرفته این نتیجه حاصل شد که «قنوت» در لغت به معانی مختلفی چون خشوع، خضوع، عبادت، ذلیل و خوارشدن، صلوه، دعای در نماز، قیام، سکوت و... آمده است. این واژه در قرآن در معنای خاضع و مطیع به کار رفته است. کلمات هم‏نشین «قنوت» در قرآن شامل: الله، رسول، حفظ و ایمان است. هم‏نشینی آن با دو لفظ اول، دال بر پیروی دایمی بوده و با لفظ سوم بیانگر انجام دادن عمل با تحقق شرایط و هم‏نشینی آن با ایمان نیز در لزوم وجود باور قلبی است. در محور جانشینی، تسلیم از ارکان اساسی آن است و با عبادت و اطاعت رابطه عام و خاص دارد. همچنین «قنوت» با واژه‏های علم، خضوع و خشوع رابطه‏ای لازم و ملزومی دارد که بدون آنها تحقق نمی‏یابد.