ظاهر و باطن قرآن و پیوند میان آن ها با تکیه بر آیات- روایات و سخنان متفکران اسلامی (عارفان و فیلسوفان نامی)

حرف قرآن را بدان که ظاهری است/  زیر ظاهر باطن بس قاهری است. مسیله ظاهر و باطن قرآن مجید از زمان پیامبر اکرم تاکنون مطمح نظر مسلمانان بوده و هست، با توجه به این نکته احادیث بسیاری از زبان رسول اکرم و حضرت امیر و دیگر ایمه (ع)، در این باب صادرشده است. این احادیث در حد متواتر یا حداقل مستفیض می باشد، مثل حدیث شریف نبوی «ان للقرآن ظهرا و بطنا و لبطنه بطنا الی سبعه ابطن» که از طریق فر یقین نقل شده است. مولوی در مثنوی با توجه به این حدیث به تفصیل سخن گفت که در متن مقاله نقل کرده ایم. وی در سرآغاز سخن خود گفت:حرف قرآن را بدان که ظاهری است. زیر ظاهر، باطن بس قاهری است آیات بسیاری نیز بیانگر ظاهر و باطن قرآن مجید است. به سان آیه «إنه لقرآن کریم، فی کتاب مکنون، لا یمسه إلا المطهرون» (واقعه/77 -79). در این مقاله، نخست با تمسک به آیات و روایات و سخنان عارفان و فیلسوفان نام آور اسلامی، باطن و مراتب گونه گون قرآن مجید به اثبات رسیده سپس در باب کیفیت ارتباط ظاهر و باطن قرآن سخن به میان آمده است.