بررسی سیر دگرگونی ماگمای مادر و خاستگاه کرومیت های چشمه بید، نیریز، فارس در افیولیت نیریز

کانسار کرومیت چشمه بید در افیولیت نیریز و 200 کیلومتری شمال شرق شیراز واقع است. توالی افیولیتی در این منطقه شامل سنگ های فرامافیک (دونیت، هارزبورژیت و پیروکسنیت) است. در این کانسار، کرومیت ها در پهنه انتقالی گوشته-پوسته قرار دارند و با غلاف دونیتی دربرگرفته شده اند. بر اساس بررسی های شیمی عناصر اصلی، کانی کرومیت از عناصر Al و Ti تهی و از Fe، Cr و Mg غنی است. محاسبه مقدار TiO2، Al2O3 و FeO/MgO نشان می دهد که ماگمای مادر از نوع بونینیتی و ترکیب آن در تعادل با کرومیتیت های انبانی است. این کرومیتیت ها ناشی از ذوب بخشی به نسبت بالای گوشته و تشکیل مذاب بونینیتی هستند که در نتیجه بالا آمدن و آمیختگی ماگما با هارزبورژیت های گوشته ای در محیط بالای منطقه فرورانش تشکیل شده اند. داده های شیمی کانی کرومیت و سنگ نگاری کرومیتیت کانسار چشمه بیدکه بزرگترین ذخیره کرومیت در افیولیت نیریز است نشانگر روندهای افزایشی و کاهشی کروم در کرومیتیت های موجود در منطقه بوده که با تطبیق بافتی بیانگر تزریق ماگمای جدید در دست کم دو تپ هستند؛ این موضوع با ضخامت عدسی های کرومیت و دمای تشکیل کرومیت تایید می شود.