مطالعه خصوصیات رویشی و میوه دهی ژنوتیپ های امید بخش پسته (Pistacia vera L.) در شرایط آب و هوایی خراسان رضوی

 بالا بودن درجه هتروزیگوتی موجب تنوع ژنتیکی بسیار زیاد در پسته (Pistacia vera L.) شده است. این پژوهش بر روی ژنوتیپ های پسته در کلکسیون ارقام پسته استان خراسان رضوی، به مدت دو سال 1396 و 1397، اجرا شد. مهمترین صفات مورد ارزیابی عبارت بودند از تاریخ تورم جوانه گل، شروع و پایان گلدهی، زمان برداشت میوه، رشد رویشی شاخه انتهایی و جانبی، تعداد جوانه گل در شاخه انتهایی و جانبی، عملکرد (کیلوگرم/درخت)، درصد میوه پوک، وزن تک دانه میوه تازه و خشک. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های شماره 1 (B2-R35-T13) و 16 (B2-R46-T18) به ترتیب با میانگین 4/4 و 4، بیشترین جوانه گل در شاخه انتهایی را داشتند (P≤0.01). بیشترین عملکرد پسته تازه با 7/14، 14 و 12 کیلوگرم به ترتیب متعلق به ژنوتیپ های شماره 20 (B4-R10-T1) و 16 و 2 (B2-R38-T2) بود. در بین این سه ژنوتیپ با عملکرد بالا، کمترین میوه پوک (7/14 درصد) متعلق به ژنوتیپ 2 بود. ژنوتیپ های شماره 14 (P-R1-T2) و 9 (B1-R25-T20) با 22/1 و 6/0 گرم به ترتیب بیشترین و کمترین وزن میوه خشک را داشتند. همچنین همبستگی مثبت بین طول شاخه انتهایی با تعداد جوانه گل در شاخه انتهایی (r=0.63**) بدست آمد. تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها را در سه گروه اصلی قرار داد. بر طبق فاصله ماهالانوبیس، کمترین فاصله بین گروه های دوم و سوم مشاهده گردید. در مجموع با توجه به عملکرد، درصد میوه پوک و وزن خشک میوه، ژنوتیپ های شماره 20،16 و 2 به عنوان ژنوتیپ های امیدبخش انتخاب شدند و وارد مراحل بعدی برنامه های به نژادی ارقام جدید پسته خواهند شد.