تحلیل و ارزیابی سنخیت در حکمت متعالیه

اصل سنخیت صدرایی که مستلزم شباهت خالق و مخلوق است از یک سو با ظاهر قرآن و روایات و برخی آموزه های دینی ناسازگار می نماید و موجب ارایه تفسیر بسیار غریبی از برخی معجزات منقول در قرآن کریم شده است و از سوی دیگر با معنای بدیهی اختیار که از موجهات بعثت و تکلیف و وعد وعید و از مبادی تصدیقی علوم تربیتی و اخلاق است سرستیز دارد. با توجه به اعتقاد اندیشمندان اسلامی مبنی بر عدم مخالفت آموزه های دینی با عقل صریح وحکم منطق دانان به بطلان شناخت نظری مخالف با بدیهیات این فرضیه قوت می گیرد که سنخیت صدرایی اصلی غیرمبتنی بر برهان عقلی تام است. اهتمام به این امر نویسنده را بر آن داشته تا پژوهشی در معنا و مفهوم سنخیت و لوازم و دلایل آن به انجام رساند و افزون بر اثبات فرضیه یاد شده نظریه فیلسوفان مبتنی بر انکار اختیار کلامی و اثبات اختیار فلسفی که یکی دیگر از لوازم اصل سنخیت است را نقادی کند. نوشتار پیش روی گزارش مختصری از آن پژوهش است.