مقصد گردشگری و پاتوق اجتماعی یا ویترین نمایش قدرت و ایدئولوژی؟ ارزیابی طرح بازسازی میدان ولیعصر (عج) در شهر تهران

فضاهای عمومی بنابر نقش اجتماعی و مدنی خود، به عنوان مقاصد فراغت و گردشگری در شهرها مطرح اند. در سالیان اخیر بسیاری از این فضاها در شهر تهران، در نتیجه ملاحظات اقتصادی، سیاسی و مدیریتی به فضاهایی منفعل و غیراجتماعی تبدیل شده اند. در نمونه هایی چون میدان ولیعصر، اگرچه نهادهایی چون دولت و مدیریت شهری هدف از ساخت فضا را غنا بخشیدن به حیات اجتماعی و گردشگری معرفی می کنند اما در واقعیت رکود زندگی اجتماعی در فضاهای مذکور سوال برانگیز است. این گونه به نظر می رسد سویه های سیاسی یک جانبه به فضا به عنوان بستر تجلی قدرت، اغلب به حذف و یا کم شدن سهم و بهره گروه هایی از ذی نفعان از فضای عمومی منجر شده است. نابرابری اجتماعی در بهره وری از فضا در نتیجه رویکردی یک جانبه، زیر سوال رفتن معنای فضای عمومی به عنوان یک فضای متعلق به عموم را به همراه دارد. از جمله دلایل عدم موفقیت فضاهای عمومی حکومتی چون میدان ولیعصر (عج)، نبود فرایندهایی فراگیر و همه شمول برای ایجاد مکانی مشترک با ماهیت ازپیش تعیین نشده و قابل دسترسی برای گروه های مختلف جامعه است. درپیش گرفتن رویکرد اجتماعی و گردشگری به فضاهای عمومی بایستی به دور از رویکرد های بخشی نگر و تک ساحتی و استفاده از فضا به مثابه ابژه و ابزاری برای تسلط و نمایش قدرت بوده و با اتخاذ رویکردی کل نگر نسبت به فضا به عنوان دارایی مشترک نهادهای قدرت و اعضا عموم و جامعه، امکان شکل گیری شهروندی و زندگی اجتماعی فراهم شود.