تبیین اثرپذیری ادراک انسانی از محیط در گونه های متفاوت باغ شهر بررسی تطبیقی باغ شهر های دهکده و مهرشهر

در فرایندهای برنامه ریزی شهری، لزوم توجه به ارتقا کیفی محیط در راستای تامین رضایتمندی شهروندان، از اصول بنیادی امر توسعه به شمار می رود. ماهیت محیط ، ماحصلی از فعالیت ها، مفاهیم و خصوصیات فیزیکی است؛ بنابراین ادراک کاربر، رویکردی تحلیلی از قضاوت فضایی را ارایه می دهد. اهمیت پاسخ گویی سطوح ادراکی متفاوت فرد توسط عوامل مختلف محیطی، ضرورت بررسی کیفیت محیطی از منظر تجربه ادراکی را نشان می دهد، زیرا بحران گسترش محیط های فاقد مطلوبیت تجربی حاصل از برخوردهای عملکردگرا، موجب ناکارآمدی در تامین نیازها شده و ضمن آسیب به مکانیسم های رفتاری، حیات شهری را نیز دچار مخاطره کرده است. این پژوهش با هدف تبیین اثرگذاری کیفیت محیطی بر تلقی تجربی ساکنان دو باغ شهر در استان البرز انجام شده است و با فرض وجود ارتباط میان کیفیت محیط در فضاهای همگانی با ادراک مخاطبان و جهت پاسخگویی به چگونگی این ارتباط اقدام شده است. دهکده با تردد کنترل شده، دارای خدمات محدود و بدنه های محصور و منفک از بافت شهری اما مهرشهر با خدمات محله ای مجهز و بدون محدودیت پیرامونی و کنترل عبور و مرور است که ضمن دوره ساخت مشترک، چیدمان فضایی آن ها حفظ شده است؛ با توجه به تاثیرات ویژگی های زمینه ای متفاوت بر تجربه کاربران، در راستای هدف، میزان رضایتمندی نسبت به مولفه های زیبایی شناسی و کالبدی- فضایی دو باغ شهر مقایسه شده است. پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و رویکرد روش شناسی آن آمیخته است. مطالعه پیمایشی با توزیع تصادفی پرسشنامه میان ساکنان انجام شده و تحلیل متغیرها با spss و آزمون فرضیه با آماره (t) صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهند حصار پیرامونی و ساختار شطرنجی دهکده با ایجاد باهمستان ها به وسیله مرزبندی گیاهی، موجب تامین محصوریت شده و با بهره از کریدورهای دید به فضاهای باز، نبود دیوارهای همسایگی و همه شمولی معابر موجب افزایش پیوستگی شده است. در مهرشهر، تنوع فرمیک خانه ها، طراحی منحنی وار با تغییر زاویه دید ارتقا تباین فضایی را منتج شده و هماهنگی حجم، نما و کاربری بناها، تناسبات بصری و پیاده محوری موجب رضایتمندی معیار مقیاس شده است. در هر دو مجموعه وجود باغ های شخصی، چشم اندازهای طبیعی و تنوع بصری- حرکتی معیار کیفی زیبایی شناسی برابری را به وجود آورده است. درنهایت اصلی ترین عوامل موفقیت تجربه ادراکی، دعوت کنندگی افراد خسته از کسالت زندگی پرتلاطم شهری، پیوستگی سبزینگی در جداره بیرونی و اعتلای زیبایی بصری منظر بافت های شهری هم جوار در دهکده و تاکید بر نظم و طرح واره هندسی در مهرشهر بوده است.