انواع و روشهای جبران خسارت معنوی ناشی از بازداشت فرد بی گناه با رویکرد جامعه شناختی

در این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چه نوع جبران خسارت هایی در حقوق ایران برای افراد بازداشت شده بی گناه قابل پیش بینی است و این گونه های جبرانی با چه روش هایی اعمال می شود. در واقع مهمتر از خسارات مادی ، آنچه در بازداشت افراد ممکن است ایجاد شود خسارات معنوی است. خسارت معنوی خسارات وارد بر روح، جسم، اعتبار، احساسات و عواطف یا هرگونه خسارت وارد بر شخص و شخصیت او را شامل می شود. ارزیابی خسارت در جبران خسارت معنوی با مشکلات بسیاری مواجه است.زیرا عوامل مختلفی در این رابطه درگیر می شوند که نمی توان با قطعیت و با استناد به اصول ارزیابی خسارت، به ارزیابی این گونه خسارتها پرداخت. تفاوت های روحی و شخصیتی افراد، جایگاه اجتماعی آنان و مشکل تعیین واقعی میزان خسارات روحی و معنوی از جمله این موضوعات هستند. بنابراین به آسانی نمی توان بین این دو حد از شدت و ضعف، ملاک و قاعده ایی عمومی و ثابت که قابل انطباق بر همه افراد باشد به دست داد و اصولا قاعده مسلمی در این رابطه وجود ندارد اما آنچه که در این نوشتار به عنوان مهمترین مولفه های مد نظر در ارزیابی خسارت اشاره شد تاثیر ویژگی های شخصیتی و جایگاه اجتماعی بازداشت شونده و تاثیر عناصر معنوی و انگیزه بازداشت کننده بود و در خصوص روش های جبران خسارت معنوی ناشی از بازداشت افراد بی گناه نیز سه روش قانونی، توافقی و قضایی مطرح و مورد بحث قرار گرفته است.