اثر سامانه های آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره وری آب برنج

با توجه به خشک سالی، امنیت آبی و غذایی کشور با چالش هایی سخت روبه رو است و احیای آن نیازمند برنامه ریزی دقیق اجرایی و استفاده از دانش علمی و فناوری های روز مانند سامانه های نوین آبیاری به عنوان ابزاری کارا برای مصرف بهینه آب می باشد. بر همین اساس، این پژوهش با هدف بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و بهره وری آب برنج رقم هوندا در دو سامانه آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی در مزرعه شالیزاری واقع در کیاسر در استان مازندران در بهار و تابستان سال 1401 انجام شد. این آزمایش به صورت کرت های خردشده نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تیمار در سه تکرار در 18 کرت به ابعاد دو در سه متر انجام شد. تیمارها شامل آبیاری قطره ای نواری سطحی با فاصله نوار 25، 50 و 75 سانتی متر و آبیاری قطره ای زیرسطحی در عمق 30 سانتی متری از سطح خاک و با همان فواصل نوار. نتایج نشان داد که طول خوشه، تعداد پنجه، ارتفاع بوته و طول ریشه در تیمارهای آبیاری نواری سطحی به ترتیب 1/2 سانتی متر (6/8%)، 8/19 (49/8%)، 6/9 سانتی متر (8/2%) و 1 سانتی متر (6/9%) نسبت به تیمارهای آبیاری قطره ای زیرسطحی افزایش معنی دار داشت. عملکرد دانه، شاخص برداشت، بهره وری فیزیکی و به ره وری اقتصادی در تیمارهای آبیاری نواری سطحی به ترتیب 1664 کیلوگرم در هکتار (40/8%)، 4/7% (14/1%)، 0/27 کیلوگرم بر مترمکعب (38/5%) و242363 ریال بر مترمکعب (38/4%) نسبت به تیمارهای آبیاری قطره ای زیرسطحی افزایش معنی دار داشت. حداکثر عملکرد دانه و شاخص برداشت برابر5834 کیلوگرم در هکتار و40% در فاصله نوار 25 سانتی متر مشاهده شد. حداکثر بهره وری فیزیکی برابر 0/93 کیلوگرم بر مترمکعب در فاصله نوار 50 سانتی متر مشاهده شد. با افزایش فاصله نوار از 25 سانتی متر به 50 سانتی متر، بهره وری فیزیکی 22% افزایش یافت. سپس با فاصله گرفتن بیشتر از نوار، مقدار بهره وری فیزیکی کاهش یافت. حداکثر بهره وری اقتصادی نیز برابر836951 ریال بر مترمکعب در فاصله نوار سطحی 50 سانتی متر مشاهده شد.