نگاشت نقشه علمی تحقیقات هوش مصنوعی ایران مبتنی بر پایگاه استنادی اسکوپوس (سال های 2022-1978)

هدف این مطالعه ترسیم نقشه  تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس، در حوزه "هوش مصنوعی" است.

روش شناسی:

 پژوهش حاضر مطالعه ای کاربردی بوده که در آن از تکنیک های  تحلیل هم واژگانی و تحلیل شبکه استفاده شده است. جامعه پژوهش، مستندات حوزه هوش مصنوعی پژوهشگران ایرانی منتشرشده در پایگاه استنادی اسکوپوس از سال های 1978 تا ژانویه 2022 است. از نرم افزارهای Excel، VOSviewer و Gephi جهت تحلیل داده ها و استخراج نقشه ها استفاده شده است.

یافته ها نشان می دهد ایران در حوزه هوش مصنوعی در رتبه 31ام و در خاورمیانه در جایگاه سوم قرار دارد. نویسندگان آمریکایی بالاترین همکاری را با نویسندگان ایرانی داشته اند. شاخه علوم کامپیوتر بالاترین و دندانپزشکی کمترین مستندات مرتبط با هوش مصنوعی را دارا هستند. دانشگاه تهران بیشترین تعداد مستندات را منتشر کرده است. مقالات مجله ای بیشترین نوع مستندات منتشرشده بوده و بالاترین تعداد ارجاعات 825 مورد است. نسبت مقالات مجله ای ایران در مقایسه با مقالات کنفرانسی بسیار بیشتر از نسبت جهانی است. استانداردهای ارایه اطلاعات وابستگی سازمانی در مستندات تولیدشده توسط پژوهشگران ایرانی به درستی رعایت نمی شود که حاصل آن عدم دقت در نتایج جستجوهای مربوط به این مستندات است.

این بررسی می تواند نقشه راهی برای پژوهش های آتی و سرمایه گذاری بخش های اجرایی در حوزه هوش مصنوعی باشد. نتایج نشان می دهد روند تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی به طور کلی صعودی بوده است، بااین حال این سرعت رشد در مقایسه با سایر کشورها کمتر است. محققان ایرانی در انتخاب موضوعات پژوهشی با مسیر کلی این حوزه در اکثر سال ها همراه و همگام بوده اند و در برخی سال ها با یک گام تاخیر پیش رفته اند.