ارزیابی کارایی اسانس کاسنی (Cichorium intybus) و گزنه (Utrica dioica) در کنترل شپشه آرد (Tribolium castaneum)

شپشه آرد Tribolium  castaneum Herbst یکی از مهمترین آفات غلات، بویژه گندم است و همه ساله با خسارت مستقیم و غیرمستقیم سبب کاهش کمی و کیفی محصول می شود. در این پژوهش اثر سمیت اسانس کاسنی (L. Cichorium intybus) و گزنه (Utrica dioica L.) در مدت زمان تیمار 24، 48 و 72 ساعت بر میزان تلفات لارو و حشره کامل شپشه آرد بررسی شد. آزمایشات زیست سنجی در مهرماه 1397 در آزمایشگاه حشره شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بر اساس طرح کاملا تصادفی در شرایط دمایی 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد انجام گرفت. آزمایش ها در 4 تکرار و با تعداد 25 عدد از هر کدام از مراحل زیستی در هر تکرار صورت پذیرفت. بر اساس مقادیر LC50 به دست آمده از تجزیه پروبیت درصد تلفات، کمترین LC50 مربوط به مرحله لارو و با کاربرد کاسنی در72 ساعت پس از تیمار بدست آمد. در پاسخ به اسانس هر دو گیاه ، مقدار LC50 در مرحله لارو کمتر از حشره کامل بود. با افزایش مدت زمان تیمار مقدار LC50 کاهش نشان داد. نتایج خطوط دز- اثر نشان داد حساسیت هر دو مرحله مورد بررسی به اسانس کاسنی مشابه بود. در مورد اسانس گیاه گزنه˓ حشره کامل در غلظت های پایین اسانس حساسیت بیشتری نسبت به مرحله لاروی داشت، با افزایش غلظت اختلاف کمی بین این دو مرحله از نظر حساسیت به اسانس مشاهده شد که نشان دهنده این بود غلظت های بالاتر اسانس اثر مطلوب تری بر میزان مرگ و میر حشرات بالغ در مقایسه با مرحله لاروی داشت. در کل با توجه به نتایج به دست آمده از این بررسی، اسانس کاسنی نسبت به اسانس گزنه سمیت تنفسی بیشتری برای شپشه آرد داشت.