سیماهای زمین شیمیایی سامانه دگرسانی محدوده کمر-گوو، کمربند ماگمایی البرز باختری-آذربایجان، شمال باختر ایران

هدف از این پژوهش، مطالعه زمین شیمیایی عناصر اصلی و ردیاب در سامانه دگرسانی محدوده کمر- گوو (جنوب هشتجین، استان اردبیل)، واقع در کمربند ماگمایی البرز باختری- آذربایجان می باشد. واحدهای سنگی منطقه شامل سنگ های آتشفشانی با ترکیب تراکی آندزیت بازالتی تا ریولیت و آذرآواری (کریستال، ویتریک توف) با سن ایوسن و الیگوسن هستند. این سنگ ها ماهیت کالک آلکالن و شوشونیتی داشته و به موقعیت زمین ساختی کمان پساتصادمی تعلق دارند. در منطقه کمر-گوو، پهنه های دگرسانی شامل، سیلیسی، سریسیتی (کوارتز + سریسیت + پیریت ± ایلیت ± روتیل)، سریسیت-آرژیلیک (کوارتز + سریسیت + کایولینیت + دولومیت)، آرژیلیک حدواسط (کوارتز + کایولینیت + ایلیت)، آرژیلیک پیشرفته (کوارتز + کایولینیت + آلونیت + دیاسپور ± آناتاز ± مسکوویت) و کلریتی (کوارتز +  کلریت + ایلیت) می شوند. الگوی توزیع عناصر اصلی و ردیاب بهنجار شده نسبت به ترکیب گوشته اولیه (BSE) و محاسبات تغییرات جرم (به روش فاکتور حجم) نشان می دهند که پهنه های دگرسانی سیلیسی و آرژیلیک پیشرفته، به مقدار بیشتری از عناصر،  تهی شده و الگوی توزیع عنصری متمایزی از سنگ مادر دارند. این در حالی است که در دگرسانی های کلریتی، آرژیلیک حدواسط و سریسیت-آرژیلیک، مقدار تغییر جرم عناصر، به نسبت کم بوده و الگوی توزیع عناصر، تقریبا مشابه سنگ مادر اولیه است. عناصر اصلی مانند Ca, Mg, Al, Na, Fe  (به ترتیب) تهی شده اند. تیتانیم تهی شدگی بسیار جزیی نشان می دهد. فسفر تثبیت شده و پتاسیم (غالبا) غنی شد ه است. عناصر ردیابی چون Zr, Nb, Sc, Th با کاهش جرم همراه شده اند. عناصری همچون Co, Cr, Ni, Rb، هر دو فرایند تهی شدگی و غنی شدگی را تجربه نموده اند. عناصر Sr, V  تهی شدگی نسبتا زیادی نشان می دهند. S, Sb و به ویژه As، غنی شدگی نشان می دهند. عناصر نادر خاکی سبک در مقایسه با عناصر نادر خاکی سنگین تهی شدگی بیشتری متحمل شده اند. عناصری مانند Pb, Zn و Cu، فقط در پهنه سیلیسی و سریسیت-آرژیلیک غنی شده اند. این پژوهش نشان می دهد که عواملی مانند pH سیال گرمابی و مجموعه کانی های سنگ ساز اولیه و حاصل از دگرسانی، سبب تفاوت در رفتار و تمرکز عناصر در پهنه های مختلف دگرسانی در محدوده کمر-گوو شده اند.