مقایسه تولید رواناب و رسوب در سطح سه کاربری منطقه فندوقلوی استان اردبیل

فرایند تبدیل بارندگی به رواناب در یک منطقه پیچیده بوده و متاثر از عوامل زیادی است. در این پژوهش ارتباط بین نوع استفاده از اراضی و تولید رواناب و رسوب با استفاده از دستگاه شبیه ساز باران در منطقه مطالعاتی با مساحت 95821 هکتار بررسی شد. برای این منظور در 104 نقطه دستگاه شبیه ساز باران به صورت تصادفی نصب و شبیه سازی باران با شدت 867/21 میلی متر برساعت و در مدت 15 دقیقه در هر سه کاربری منطقه فندوقلو اجرا و نمونه های خاک، رواناب و رسوب برداشت شدند. در کاربری های جنگل، مرتع و زراعی مقادیر میانگین جرم مخصوص ظاهری از 881/0 تا 355/1 گرم در سانتی متر مکعب روند افزایشی، مقادیر میانگین جرم مخصوص حقیقی (برحسب گرم بر سانتی متر مکعب) و درصد تخلخل کل خاک به ترتیب از 905/1 تا 162/2 روند افزایشی و از 60/53 تا 09/37 روند کاهشی را نشان دادند. در کاربری های جنگل، مرتع و زراعی مقدار روناب به ترتیب برابر با 5/868، 925 و 1425 میلی لیتر در مترمربع و همچنین مقدار درصد غلظت رسوب در هر یک از کاربری ها به ترتیب برابر با 937/1، 889/8 و 229/44 به دست آمد. بنابراین در این منطقه مدیریت کاربری اراضی و جلوگیری از تبدیل کاربری های جنگل و مرتع به کاربری زراعی می تواند نقش بسیار مهمی در کاهش هدر رفت آب و خاک حاصلخیز داشته باشد.