بررسی زیبایی شناسی سوره های «مزمل» و «مدثر» در پرتو نقد فرمالیستی

نقد فرمالیستی به عنوان برجسته ترین حوزه های نقدی قرن بیستم یکی از روش های جدید نقدی می باشد که محور اصلی آن در بررسی متون ادبی، شکل ظاهری آن است. این نوشتار براساس مکتب فرمالیسم در پی بررسی میزان ادبیت سوره های مزمل و مدثر است و از نظرگاه اصول آن نقد، در پی کشف زیبایی های سوره های یاد شده است و سعی دارد دیدی واضحتر نسبت به شگفتی های ظاهری اثر و تاثیر آ ن ها در انتقال معنا به مخاطب ارایه دهد. اهمیت جستار حاضر تلاش برای به اثبات رساندن این مهم است که متون دینی و به طور ویژه سوره های مزمل و مدثر هرچند به دنبال مفاهیمی خاص می باشند؛ ولی بر اساس مکتب فرمالیسم از زیبایی های ادبی تهی نیستند. این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر اصول و مبانی مکتب صورت گرایی، به بررسی فرم و محتوای سوره های مزمل و مدثر پرداخته و با هدف کشف مولفه های فرمال وتبیین میزان انسجام و هماهنگی فرم آیات و نقش آن در رساندن مضمون و تاثیر گذاری بر مخاطب در دو سوره نگاشته شده. ویژگی های بارز فرمالیستی در دو سوره قاعده افزایی، قاعده کاهی معنایی، بدیع معنوی هستند. نتایج نشان می دهد واج ها، هجاها، صامت و مصوت ها، کابردهای تشبیه، مجاز، کنایه، استعاره، توازن آوایی و واژگانی، دخالت دادن گونه های متفاوت آشنایی زدایی ادبی، در پیوند با هم، هارمونی و نظمی بسیار شگفتی را ایجاد کرده اند وبا فضای دو سوره که انذار مشرکان و بیان هولناکی صحنه های قیامت است همسو و هماهنگ است.