ارزیابی تنوع ژنتیکی گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) مبتنی بر مقایسه کارآیی دو نشانگر SSR و ISSR

این تحقیق به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های گوجه فرنگی متعلق به کلکسیون هسته بانک ژن گیاهی ملی ایران انجام شد. هم چنین بررسی مقایسه ای کارآیی دو نشانگر مولکولی SSR و ISSR در بررسی تنوع ژنتیکی و قابلیت تفکیک توده های مختلف گوجه فرنگی از اهداف دیگر این مطالعه بود.

در این تحقیق تنوع ژنتیکی بین و درون گونه ای 30 توده گوجه فرنگی متعلق به تواحی مختلف ایران و جهان ارزیابی شد. برای این منظور نمونه های برگی مورد نیاز در مرحله چهار برگی از توده های مورد بررسی برداشت و پس از استخراج DNA انگشت نگاری با استفاده از 13 نشانگر ISSR و 5 نشانگر SSR انجام شد.

تعداد قطعات تکثیر شده چند شکل و متوسط شاخص های قدرت تفکیک و شاخص نشانگری برای نشانگر ISSR بیشتر از SSR بود. با این حال محتوای اطلاعات چندشکلی در نشانگر SSR بیشتر از ISSR به دست آمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که هر دو سیستم نشانگری کارآیی مطلوبی در ارزیابی تنوع بین گونه ای داشتند، به طوری که بیشترین تنوع ژنتیکی مشاهده شده در بین گونه بیشتر از درون گونه برآورد شد. در برآورد پارامترهای ژنتیکی نیز نشانگر SSR در کلیه پارامترها مقادیر بزرگ تری را در مقایسه با نشانگر ISSR داشت. هم چنین این مقادیر در S. lycopersicum esculantum بیشتر ازS. lycopersicum cherry بود. در تجزیه خوشه ای بر اساس هر کدام از نشانگرهای مورد استفاده، توده های گوجه فرنگی مورد بررسی در 4 گروه قرار گرفتند. از تجزیه به مختصات اصلی به منظور ارزیابی دقیق تر گروه های حاصل از تجزیه خوشه ای استفاده و مشخص شد که آغازگرهای SSR از کارآیی ملموس تری در بیان تنوع ژنتیکی موجود در بین توده های ایرانی و S. lycopersicum Cherry برخوردار بودند، در حالی که آغازگرهای ISSR توده های متعلق به S. lycopersicum esculantum را بهتر متمایز نمودند.نتیجه‏گیری: نتایج این تحقیق حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بالا در درون و بین گونه های گوجه فرنگی مورد مطالعه بود. با توجه به خصوصیات مشاهده شده در هر کدام از نشانگرهای مورد استفاده می توان انتظار داشت که کاربرد آغازگرهای ISSR برای اشباع نقشه های ژنتیکی و آغازگرهای SSR در بررسی ساختار جمعیت و گروه بندی توده های مختلف از کارآیی بالاتری برخوردار باشد.