تحلیل گفتمان برنامه اول و دوم توسعه جمهوری اسلامی ایران در بخش آب

یکی از مهم ترین حوزه‏های مرتبط با آب سیاست گذاری آن است. در دهه‏های مختلف در کشور قوانین، سیاست‏ها و برنامه‏های مختلفی درخصوص آب تدوین شده است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل گفتمان اسناد بالادستی آب در بازه زمانی 1368 تا 1378 است. جامعه آماری تحقیق را برنامه اول توسعه (13681372)، سیاست‏های کلی برنامه دوم توسعه (1372)، برنامه دوم توسعه (13741378)، سیاست های کلی برنامه سوم توسعه (1378) و سیاست های کلی نظام درباره منابع آب (1378) تشکیل می دهد. روش پژوهش نیز تحلیل گفتمان به روش لاکلاو و موفه است. پرسش های تحقیق عبارت است از: گفتمان حاکم بر اسناد بالادستی آب چه بوده است؟ دال‏های مرکزی، مولفه های گفتمانی، زنجیره هم ارزی و غیریت‏سازی حاکم که نشان دهنده این گفتمان‏ اند، چیست؟ از چه نظریه‏ای به منظور تبیین گفتمان حاکم بر این اسناد استفاده شده است؟ تحلیل این اسناد نشان داد که گفتمان اصلی حاکم بر این دوره ایجاد رشد اقتصادی از طریق رشد بخش کشاورزی است که دال اصلی و نقطه ثقل این اسناد به شمار می‏آید. این امر حاکی از توجه سیاست گذاران و تصمیم‏گیران به جنبه‏های کمی توسعه از طریق تقویت بخش کشاورزی است. این گفتمان با غیریت‏سازی گفتمان توسعه اقتصادی در این اسناد خود را نمایان می‏سازد و دال‏های اصلی و شناوری مثل هژمونی گفتمان بازسازی و سازندگی، گفتمان اشتغال آب‏محور و هژمونی گفتمان دولت بهره‏بردار موید این گفتمان است. گفتمان مذکور با دال‏های هم ارزی مثل رشد و گسترش تولید داخلی در زمینه کشاورزی، جلب منابع جهت سرمایه‏‏گذاری و اعطای تسهیلات، و ارتقای اهداف برنامه‏های بخش آب و کشاورزی به خصوص در زمینه آب و خاک مورد تایید قرار می‏گیرد.