استعاره و آمیختگی مفهومی در تحلیل انتقادی گفتمان کارتون های سیاسی ایران

کارتون یکی از ابزارهای رسانه ای است که در بسیاری از روزنامه ها، مجلات، پایگاه های خبری اینترنتی و حتی شبکه های مجازی در حوزه ها و زمینه های مختلف منتشر می شود و نقش مهمی در بیان و انتقال مفاهیم گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارد. در کارتون ها از استعاره و آمیختگی مفهومی به عنوان فرآیندهای شناختی و ابزارهای ارتباطی-گفتمانی، استفاده وسیعی صورت می گیرد. این استعاره ها اغلب از نوع تصویری یا تصویری-زبانی هستند. در این پژوهش در چارچوبی تلفیقی از نظریه استعاره مفهومی (لیکاف و جانسون، 1980)، نظریه استعاره های چندوجهی (فورسویل، 1994، 1996، 2009) و نظریه آمیختگی مفهومی (فوکونیه و ترنر، 2002) به تحلیل انتقادی نمونه ای از کارتون های سیاسی منتشرشده در پایگاه خبری فارس پرداخته می شود. هدف از این تحلیل آن است که نقش و اهمیت استعاره و آمیختگی مفهومی در تحلیل انتقادی گفتمان کارتون های سیاسی ارزیابی گردد تا مشخص شود چگونه جنبه های شناختی، ارتباطی و گفتمانی استعاره ها در این نوع کارتون ها با هم در تعامل قرار می گیرند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تجلی استعاره «برجام بیمار است» که برگرفته از سخنرانی حسن روحانی است، موجب شکل گیری تناظرهای مفهومی متعددی بین دو فضای مفهومی «عمل جراحی» و «توافق برجام» در کارتون می شود و کارکرد استدلالی این استعاره به خوبی تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی را موجه می سازد.