زمینه های پیدایی تقابل اصحاب حدیث با علم کلام

علم کلام یکی از علوم کهن در جهان اسلام بوده و از ابتدای پیدایش آن موافقان و مخالفان فراوانی داشته است. اهل حدیث، به عنوان یک گروه نص گرا، به شدت با این علم مخالفت کردند و با نقل روایاتی به نقد این علم اقدام نمودند. از منظر این گروه، علم کلام افزون بر محتوای غلط در مسایل توحید، نبوت و معاد، دارای متد غیر منتجی است و این متد نتایج حاصل از آن را بی اعتبار می کند و به همین دلیل گروه های مختلف اسلامی را به انحراف می کشاند. برخی بر این باور بودند که اهل حدیث با اصل علم کلام مخالف نبودند، بلکه مخالفت آنها به دلیل کاربرد گروه های منحرف از این علم بوده است. از این رو در این مقاله بر آنیم تا موضع دقیق اصحاب حدیث در خصوص علم کلام را مشخص کنیم. بررسی ها نشان می دهد که اهل حدیث استفاده از ابزار غلط را عامل رسیدن به نتایج اشتباه و در نتیجه شکل گیری فرق مختلف می دانند و علت مخالفت این گروه با علم کلام نه در کاربرد آن، بلکه در روش های عقلی و جدلی است که در این علم استفاده می شود.