الگوی توزیع دز جذبی و ارزیابی خطر مربوط به پرتوشناختی در رسوبات تالاب بین المللی میانکاله، شمال ایران

در این پژوهش، فعالیت ویژه عناصر پرتوزای طبیعی و مصنوعی برای 50 نمونه رسوبی جمع آوری شده از سرتاسر تالاب میانکاله در شمال ایران در ضلع جنوب شرقی دریای خزر با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی اندازه گیری شد. همچنین کمیت های پرتوشناختی و شاخص های خطر ناشی از تابش های گامای محیطی ناشی از این ویژه هسته ها محاسبه و نقشه توزیع فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی برای سرتاسر تالاب میانکاله با استفاده از نرم افزار GIS ترسیم شد. میانگین فعالیت ویژه Ra226 ، Th232، K40 و Cs137 به ترتیب8/17±312/37، 1/46±21/19، 1/65±16/06  و 270±4/81 بکرل بر کیلوگرم به دست آمد که برای ویژه هسته های پرتوزای طبیعی کمتر از مقدار میانگین جهانی است. بالاترین غلظت برای Ra226 مربوط به رسوبات مصب رود گلوگاه است. نتایج نشان دهنده رسوب گذاری سریع Th232 بلافاصله پس از ورود به تالاب است. بیشترین غلظت K40 و Cs137 به ترتیب در ناحیه دهانه رود گز و بخش آرام در ناحیه مرکزی تالاب مشاهده شد. میانگین فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی به ترتیب 4/37±70/42 بکرل بر کیلوگرم و 1/94±32/73 نانوگری بر ساعت محاسبه شد که کمتر از مقدار میانگین جهانی است. نقشه توزیع فعالیت معادل رادیوم و دز جذبی میزان بالای این دو کمیت در رسوبات نواحی جنوبی و شرقی تالاب را نشان می دهد که دلیل آن ورود ویژه هسته های پرتوزا توسط جریان آب رودهای حوزه این تالاب است. به طور کلی میزان پرتوزایی کلی بر حسب معادل رادیوم در تالاب در نزدیکی دهانه رودخانه های با آبدهی بالاتر بیشتر است. مقدار میانگین برای کمیت های AEDEout، ELCR، AGDE، Iγ و Hex در تالاب میانکاله کمتر از مقدار مجاز آن است و به طور کلی نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان پرتوزایی ناشی از ویژه هسته های پرتوزای موجود در تالاب میانکاله،  خطرات پرتوشناختی را برای سلامتی ساکنین این منطقه ایجاد نمی کند.