تصویرشناسی ایرانیان عصر صفوی از رهگذر بررسی امثال و اصطلاحات فارسی در سفرنامه رافائل دومان

رافایل دومان جزو اولین فرانسویانی است که در دوره صفویه به ایران سفر می کند و حاصل اقامت طولانی مدتش را در اصفهان در قالب اثری با عنوان وضع ایران در سال 1660 به زبان فرانسوی می نویسد. از آن جایی که این اثر سرچشمه بسیاری از تصاویر ایرانیان در دیگر سفرنامه های فرانسوی به شمار می آید لازم است تصاویر ایرانیان از نظرگاه های متنوع تحلیل و بررسی شود. در این پژوهش امثال و اصطلاحات فارسی ای را که دومان در اثرش ذکر کرده شناسایی و طبقه بندی کرده ایم و با بهره گیری از دانش تصویرشناسی - که تصاویر یک قوم را در ادبیات و فرهنگ ملتی دیگر بازمی جوید - و با مراجعه به منابع تاریخی و بررسی نشانه های درون متنی، علل پیدایش و گسترش آن را در میان ایرانیان شرح داده ایم تا از این رهگذر از یک سو به شناختی از مردم و جامعه ایران عصر صفوی دست یابیم و از سوی دیگر دلایل نگرش دومان به ایرانیان را روشن سازیم. بر این اساس مجموعا 6 مثل و 11 اصطلاح به زبان فارسی در سفرنامه دومان شناسایی شد که 12 مورد دارای تصویرپردازی مستقیم و 5 مورد تصویرپردازی غیرمستقیم است و از مجموع 17 مثل و اصطلاح، 12 مورد دارای بار ارزشی منفی است که دیدگاه منفی دومان را به ایرانیان آشکار می سازد. علل این نگاه ریشه در ماموریت تبلیغی و نگاه اروپامحور دومان دارد. از منظر مفهومی نیز بیشتر امثال و اصطلاحات دارای زمینه فرهنگی است که اولویت این مسیله را برای نویسنده بیان می کند.