مطالعه ی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های عدس توسط مدل AMMI

هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد 20 ژنوتیپ عدس با استفاده از تجزیه مدل اثرات اصلی افزایشی و ضرب پذیر (AMMI) است. آزمایش حاضر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در دو ایستگاه از مناطق سردسیر دیم کشور(قیدار زنجان، مراغه) در طی سالهای زراعی 99-1398 ،98-1397 ،در شرایط دیم (درمجموع چهار محیط) اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه اختلاف معنی داری را در سطح احتمال یک درصد برای اثرات سال، ژنوتیپ، ژنوتیپ × سال، سال × مکان نشان داد. مولفه اول و دوم در تجزیه امی به ترتیب 3/83 و 92/10 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند. با توجه به مقادیر عددی مولفه های اثر متقابل ژنوتیپی و رتبه ژنوتیپها، مشخص شد که ژنوتیپهای G3 ،G17 ،G1 ،G7 ،G14 و G18 نسبت به سایر ژنوتیپها از پایداری عملکرد بیشتری برخوردار بودهاند. همچنین طبق شاخص ارزش پایداری امی (ASV)، به ترتیب ژنوتیپهای G11 ،G8 ،G14 ،G10 ،G20و G3 به عنوان ژنوتیپهای پایدار تعیین شدند. از میان ژنوتیپهای پایدار G18 ،G1 ،G20 ،G17 ،G14 ،G4 ،G7 ،G2 و G3 دارای عملکرد دانه بالاتراز میانگین کل بودند. بنابراین میتوان این ژنوتیپهارا برای استفاده در برنامه های اصلاحی آتی جهت معرفی ارقام جدید پیشنهاد نمود