پژوهشی در باب زیبایی معماری عصر صفوی از نگاه جهانگردان نمونه پژوهی: پنج بنای شاخص اصفهان عصر صفوی

اصفهان در دوران پایتختی سلسله ی صفوی، عرصه ی ظهور تلاش هنرمندانه ی معمارانی بوده که به زعم بسیاری از صاحب نظران توانسته اند آثاری چنان زیبا و با معنا را بیافرینند که در دوران های مختلف، تحسین مخاطبان ایرانی و غیرایرانی را برانگیخته است. از جمله افرادی که به توصیف زیبایی این آثار پرداخته اند، جهانگردانی بودند که از سده ی دهم هجری تا عصر پهلوی از این بناها بازدید کردند و تجربیات زیبایی شناسانه ی خود را در سفرنامه هایشان به نگارش درآورده اند. لذا یکی از منابع مهم برای رسیدن به مولفه های زیبایی در این آثار هنری، گزارشات توصیفی این جهانگردان است که می تواند به ما در فهم اصیل تری از زیبایی معماری آن دوران یاری رساند. لذا هدف این پژوهش شناسایی مولفه های زیبایی معماری عصر صفوی از نگاه جهانگردان خارجی است. در این راستا، پنج بنای شاخص اصفهان عصر صفوی را به عنوان نمونه پژوهش انتخاب کردیم، و با تحلیل محتوای متون سفرنامه ها، تجربه زیبایی شناسانه جهانگردان از این بناها را مورد تفسیر قرار دادیم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در تجربه زیبایی شناسانه جهانگردان توجه به مولفه های کالبدی، ادراکی- معنایی و عملکردی به خوبی دیده می شود. مواردی همچون حیرت، تحسین- شکوه و عظمت، تفکر و منطق، نظم و هماهنگی، جذابیت و توجه به تزیینات از موارد مشترکی است که جهانگردان در مورد نمونه های مورد مطالعه به آن اذعان داشته اند.