ارزیابی مقایسه ای مدل های Sacramento، SMAR و SimHyd در شبیه سازی رواناب روزانه بلندمدت
با توجه به تاثیر قابل توجه میزان رواناب در مدیریت پایدار منابع آب و عملیات مهندسی، پیش بینی و برآورد دقیق این متغیر از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد تعدادی از مدل های هیدرولوژیکی در شبیه سازی رواناب و نیز تحلیل حساسیت پارامترهای این مدلها جهت تعیین پارامترهای تاثیرگذار بر شبیهسازی است. به این منظور در پژوهش حاضر پس از تهیه داده های مورد نیاز در دوره آماری 1397-1367 به شبیه سازی رواناب حوزه آبخیز گالیکش استان گلستان با استفاده از سه مدل هیدرولوژیکی یکپارچه Sacramento، SimHyd و SMAR پرداخته شد. پس از برآورد رواناب حوزه آبخیز، عملکرد هر یک از این مدلها در شبیه سازی رواناب خروجی از حوزه آبخیز با استفاده از چهار معیار ارزیابی ضریب نش-ساتکلیف (NSE)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب تبیین (R2) و میانگین درصد قدر مطلق خطا (MAPE) در دو دوره واسنجی و صحت سنجی بررسی شده و در نهایت حساسیت پارامترهای هر یک از مدل ها در برآورد رواناب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از شبیه سازی رواناب حاکی از عملکرد بهتر مدل بارش-رواناب Sacramento با ضریب نش-ساتکلیف 82/0 و 70/0 در دوره واسنجی و صحت سنجی نسبت به دیگر مدل های هیدرولوژیکی است. پس از آن، مدل SimHyd با ضریب نش-ساتکلیف 71/0 و 76/0 برای دو دوره واسنجی و صحت سنجی عملکرد مطلوبی را نشان داده است، اما مدل SMAR در شبیهسازی رواناب حوزه آبخیز موفق نبوده و عملکرد پایینی داشته است. یافته های تحلیل حساسیت پارامترهای مدلها نیز نشان می دهد که پارامترهایی مانند LZTWM و Zperc در مدل Sacramento، پارامترهای نسبت نفوذناپذیری و ضریب نفوذ در مدل SimHyd و پارامتر ظرفیت ذخیره برگابی در مدل SMAR بیشترین حساسیت را به کاهش مقدار خود داشته اند. همچنین، افزایش مقدار پارامترهای Rexp و نسبت رواناب مستقیم در مدل های Sacramento و SMAR بیشترین تاثیر را نسبت به دیگر پارامترها بر شبیه سازی رواناب داشته اند. یافته ها حکایت از عملکرد بهتر مدل Sacramento و پس از آن مدل SimHyd در شبیه سازی رواناب حوزه آبخیز دارد و مدل SMAR ضعیف ترین عملکرد را در بین مدل ها داشته است. همچنین، نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که تغییر پارامترهای مدل تاثیر متفاوتی بر روند شبیه سازی رواناب داشته و بهینه سازی صحیح این پارامترها موجب افزایش دقت شبیه سازی ها خواهد شد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.