سناریوهای حمل و نقل عمومی سازگار با محیط زیست کلانشهر تهران در افق 1410

گذار از الگوهای حمل ونقل شخصی به حمل ونقل عمومی نه تنها مزایای اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته، بلکه موجب پایداری زیست محیطی در سیستم های حمل ونقل عمومی نیز می شود. اما، این نوع پایداری در کلانشهر تهران تاکنون کمتر با نگاه به آینده مطالعه شده است. در واقع آینده پژوهی به عنوان یک دانش میان رشته ای، ابزارهایی را برای حصول پایداری در سیستم های حمل ونقل عمومی فراهم می کند. از همین رو، مطالعه حاضر به ارزیابی وضعیت آینده سیستم حمل ونقل عمومی کلانشهر تهران از منظر سازگاری با محیط زیست پرداخته است.
روش شناسی: این مطالعه پیمایشی با روش کیفی-کمی در سال 1400 و برای افق زمانی سال 1410 انجام شد. 12 نفر خبره دارای صلاحیت در موضوعات «آینده پژوهی» و «حمل ونقل و ترافیک شهری» که به شیوه هدفمند انتخاب شده بودند در این پژوهش همکاری داشتند. تحلیل داده ها با استفاده از روش های «تحلیل مضمون»، «مقایسه میانگین» و «سناریونگاری» انجام شد.

در مجموع 8 مورد از 41 پیشران موثر بر آینده سیستم حمل ونقل عمومی کلانشهر تهران به عنوان پیشران های کلیدی شناسایی شدند. در ادامه، با تعریف سه وضعیت مطلوب، ایستا و بحرانی برای هر یک از پیشران های کلیدی، 11 سناریو به دست آمد که از بین آنها، 6 سناریو احتمال وقوع بیشتر و باورپذیری بالاتری برای کلانشهر تهران داشت. با این حال، سناریوی شماره 2 که ادامه روند فعلی سیستم بود، محتمل ترین سناریو برای 10 سال آینده شهر تهران تشخیص داده شد.

فرآیند تحقق پایداری زیست محیطی در آینده سیستم حمل ونقل عمومی کلانشهر تهران منوط به سرمایه گذاری و تامین مالی برای توسعه فناوری ها و استانداردهای زیست محیطی نوین است که موفقیت تمامی این اقدامات در گرو چشم اندازسازی و سیاست گذاری دقیق در سطح منطقه کلانشهری است.