نقش پیش‏ بینی کنندگی محبوبیت والدین و نشاط معنوی از احساس خودارزشمندی در نوجوانان دارای والد با آسیب بینایی در خانواده های تحت پوشش سازمان بهزیستی

 نشاط معنوی مقوله‏ای است که با وجود اهمیت فراوان آن به‏عنوان موضوعی مجزا کمتر به آن توجه شده است. نشاط لازمه زندگی و عامل محرکی برای نیل انسان به سلامت روانی و قرب الی‏الله است. در عین ‏حال، عامل خانواده به‏ویژه محبوبیت والدین با بهزیستی روانی و کاهش آسیب‏های اجتماعی-روانی ارتباط معناداری دارد. ازاین رو، این پژوهش با هدف بررسی نقش پیش‏بینی‏کنندگی محبوبیت والدین و نشاط معنوی با احساس خودارزشمندی نوجوانان انجام شد.

 پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری همه نوجوانان دارای والد نابینای تحت پوشش سازمان بهزیستی در 31 استان ایران در سال 1400 بود که 240 نفر از آنان به روش نمونه‏گیری هدفمند و برحسب مراجعات متوالی به مراکز بهزیستی انتخاب شدند و پرسش‏نامه های احساس خودارزشمندی روزنبرگ، نشاط معنوی افروز و محبوبیت والدین افروز و اسدی را تکمیل کردند. برای تحلیل داده‏ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند.

 نتایج پژوهش نشان داد بین نشاط معنوی با احساس خودارزشمندی (63/0=r و 011/0>P) و همچنین بین محبوبیت والدین (52/0=r و 017/0>P) با احساس خودارزشمندی همبستگی مثبت و معنادار برقرار بود. تحلیل رگرسیون نشان داد به‏ترتیب نشاط معنوی توان تبیین 20% از واریانس احساس خودارزشمندی، نشاط معنوی و محبوبیت والدین با هم توان تبیین 28% از واریانس احساس خودارزشمندی؛ و محبوبیت والدین مستقل از نشاط معنوی توان تبیین 7% از این واریانس را داشتند. دو عامل محبوبیت مادر و پدر نیز توانستند 8% از واریانس احساس خودارزشمندی را پیش‏بینی کنند. در میان متغیرهای مربوط به محبوبیت مادر و پدر، محبوبیت مادر با ضریب بتای 26/0=β قوی‏ترین پیش‏بینی کننده بود.

 ازآنجایی که محبوبیت والدین و نشاط معنوی میزان بالایی از تغییرپذیری احساس خودارزشمندی را تبیین می‏کنند، می‏توان توجه به این عوامل را در بهبود احساس خودارزشمندی نوجوانان مهم دانست و در برنامه‏ های ارتقای سلامت در جامعه مدنظر قرار داد.