پیش بینی پراکنش جغرافیایی جنس کما (Ferula spp) با استفاده از مدل سازی مطلوبیت زیستگاه (مطالعه موردی: خراسان رضوی و شمالی)

کما یکی از مهم ترین جنس گیاهان خودروی مرتعی در منطقه شمال شرق ایران به شمار می رود و اهمیت زیادی در حفاظت خاک و تامین معیشت بهره برداران مراتع دارد. با این وجود بهره برداری نادرست و تخریب زیستگاه های آن از جمله عوامل تهدیدکننده این سرمایه طبیعی است. این پژوهش به منظور شناسایی رویشگاه های بالقوه این جنس در دو استان خراسان رضوی و خراسان شمالی انجام شده است که می تواند گامی جهت تسهیل و توسعه عملیات باز کاشت و احیاء این جنس به حساب آید. داده های مکانی حضور این جنس با اندازه پیکسل 1100×1100 متر به عنوان مکان های مناسب بالفعل برای رویش آن و لایه های اطلاعات محیطی از قبیل اقلیم، خاک، زمین شناسی و فیزیوگرافی به عنوان متغیرهای پیش بینی مورد استفاده قرار گرفت. ابتدا در نرم افزار بیومپر نسخه 4 همبستگی متغیرهای پیش بینی بررسی و متغیرهای مستقل مهم انتخاب شدند. سپس نقشه رویشگاه بالقوه حاصل از مدل پراکنش با استفاده از نرم افزار Maxent 3.3 تهیه شد. نتایج نشان داد مدل به کار گرفته شده از دقت مناسب برخوردار بوده و به مقدار AUC برابر 0/94 دست یافته است. از نظر میزان اهمیت، بررسی متغیرهای ورودی به مدل با استفاده از آزمون جک نایف، نشان داد که به ترتیب، متغیرهای شیب ، زمین شناسی ، اجزاء واحد اراضی ، مدل رقومی ارتفاع و میانگین دمای سالانه  در مناسب بودن رویشگاه بالقوه جنس کما در سطح منطقه مورد مطالعه، بیش ترین اهمیت را دارند. نتایج این مطالعه می تواند در شناخت نیازهای اکولوژیک گونه مورد بررسی و توسعه و احیاء رویشگاه های آن به کار رود.