زن و صنعت فرهنگ در ایران؛ توانمندسازی یا سلطه پذیری؟

تبعیض و نابرابری جنسیتی ناشی از سلطه بر زنان، پدیده ای رایج در عرصه جهانی است که آنان را با محدودیت دسترسی یکسان به فرصت ها، امکانات، منابع قدرت و اثرگذاری در جوامع مختلف روبرو کرده است. یکی از راه حل های نهادهای بین المللی برای این معضل، خط مشی توانمندسازی زنان است. این خط مشی در ایران نیز مورد توجه قرار گرفته و سیاستگذاری ها و برنامه ریزی هایی توسط مراجع ذیربط انجام شده است. با این حال، شواهد عینی نشان می دهد موقعیت زنان چندان مطلوب نیست. به گزارش مجمع جهانی اقتصاد، در سال 2019 ایران در زمینه تبعیض جنسیتی در میان 153 کشور در رتبه 148 قرار داشته است. هدف پژوهش حاضر شناسایی دلایل پذیرش سلطه مردانه توسط زنان در ایران است. برای انجام پژوهش از داده های کمی و کیفی موجود و برای آزمون فرضیه، از روش «تحلیل انتقادی» استفاده شده است. رهیافت نظری مقاله نیز مبتنی بر اصول و مفاهیم نظریه انتقادی است. یافته های پژوهش نشان می دهد بخشی از سلطه پذیری زنان در نتیجه تاثیر مضامین و عناصر آموزشی - فرهنگی شکل می گیرد؛ لذا تا زمانی که نظام آموزشی، رسانه ها و تریبون های علمی، فرهنگی و مذهبی که مخاطب عام دارند، به بازتولید، توجیه و ترویج نگرش ها، باورها و مناسبات مبتنی بر مشروعیت بخشی به نابرابری و تبعیض بپردازند، شاهد تغییری معنادار در وضعیت زنان جامعه نخواهیم بود.