نقد مقاله: تبیین دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان در خصوص چالش ها و فرصت های آموزش مجازی

مقاله ای با عنوان "تبیین دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان در خصوص چالش ها و فرصت های آموزش مجازی" در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، فروردین 1402؛ 23(2):20-8 به چاپ رسیده است(1)، این مطالعه به روش تحلیل محتوی قراردادی انجام شده است. روش شناسی و توجه ویژه به طراحی آن، تضمین کننده درستی داده های جمع آوری شده و فرآیند تحلیل آن ها است(1و2)، از سوی دیگر رسالت مجلات علمی پژوهشی ارایه الگوی صحیح روش شناسی برای استفاده سایر محققان علاوه بر نشر نتایج پژوهش است(3). خواندن نقدهای منتشر شده سبب افزایش درک و فهم و ارتقای توانایی مخاطبان در نقد می شود و زمینه ساز بهبود کیفیت مقالات منتشر شده در مجلات است(4و5). از آنجایی که مقاله فوق در بحث آموزش پزشکی بسیار کاربردی و مفید است، ذکر چند نکته در جهت کاربرد نتایج در سایر دانشگاه ها و بهره مندی سایر محققان می تواند قابل بحث باشد. 1- در عنوان قید شده است دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی، در حالی که مشارکت کنندگان فقط دانشجویان پزشکی و پرستاری بوده اند. 2- در خصوص تحلیل داده ها، روش تحلیل محتوای قراردادی با رویکرد سیه و شانون ذکر شده است اما توضیح مختصر از آن و دلایل استفاده بیان نشده است. 3- در ابتدای شروع مطالعه و روش کار اغلب ابتدا مراحل ورود به محیط مطالعه و زمان انجام مصاحبه و طول مدت مطالعه ذکر می شود، ذکر مطالعه مشارکت کنندگان یا موقعیت و نحوه دسترسی به محیط جهت مصاحبه انجام نشده است. 4- اغلب در پژوهش کیفی سراغ مشارکت کننده غنی از اطلاعات می روند، چگونه با توجه به تنوع رشته ها فقط سراغ دو رشته رفته اید؟ معیار ورود به مطالعه مشارکت کنندگان مشخص نیست این در حالی است که با توجه به موضوع انتخابی، ذکر معیار ورود با در نظر گرفتن تفاوت نسل ها و سن اشخاص در استفاده از فضای مجازی ضروری به نظر می رسد. 5- ذکر آنکه توسط چه کسی مصاحبه انجام شده است، آیا قبلا مشارکت کنندگان با این فرد ارتباط قبلی داشته اند یا خیر، آیا مصاحبه کننده فقط یک نفر بوده است؟ چقدر تجربه داشته است؟ و اینکه مکان انجام مصاحبه و گردآوری داده ها ذکر نشده است، این در حالی است که پراهمیت ترین موضوع، در پژوهش کیفی می باشد و اینکه آیا علاوه بر مشارکت کنندگان و پژوهشگران در زمان مصاحبه شخص دیگری در محیط مصاحبه بود؟ 6- ذکر نحوه انجام مصاحبه از مشارکت کنندگان ضروری می باشد به عنوان مثال، چهره به چهره، تلفن، پست، ایمیل و چند نفر حاضر به شرکت در مطالعه نشدند و یا مطالعه را ترک کردند؟ دلایل آن؟ 7-تحلیل داده ها و استخراج و کدگذاری توسط چند نفر انجام شده است؟ برای پیشگیری از تاثیر فرهنگ و باورهای مصاحبه کننده روی نتایج مصاحبه و جهت گیری، چه اقدامی انجام شده است؟ برای آنکه ذهنیت پژوهشگر جهت مطالعه را تغییر ندهد چه اقدامی انجام شده است؟ 8-در روش کار قید شده است به منظور اطمینان از حصول معیارهای مقبولیت، قابلیت تایید و تناسب یا انتقال پذیری پولایت و هانگلر، متن مصاحبه در اختیار چند تن از مشارکت کنندگان قرار گرفت، اما ذکر عدد انجام نشده است. 9-در بیان نتایج مطالعه، با توجه به موضوع انتخابی فضای مجازی، بهتر آن است ذکر توصیفی از مشارکت کنندگان لااقل اطلاعات دموگرافیک انجام می گرفت، زیرا اختلاف نسل های X،Y وZ در خصوص میزان بهره گیری از فضای مجازی بر کسی پوشیده نیست. 10-در بیان نتایج به منظور درک بهتر خوانندگان از نتایج مطالعه، از جداول برای ارایه اطلاعات دموگرافیک مشارکت کنندگان و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها (درونمایه و کدهای خلاصه شده و واحدهای معنی) استفاده می شد. 11-با توجه به اینکه احترام و رعایت ملاحظات اخلاقی در تمامی مراحل پژوهش از همان ابتدای پژوهش تا تدوین گزارش نهایی ضروری است(6)، توضیح اهداف مطالعه به مشارکت کنندگان و نحوه اخذ رضایت آگاهانه قبل از انجام مصاحبه بیان نشده است و ذکر آنکه چگونه احترام مشارکت کنندگان حفظ خواهد شد، آیا می توانند از مصاحبه انصراف دهند، چگونه به مشارکت کنندگان در مورد حصول اطمینان از عدم افشای فایل صوتی مصاحبه، توضیحات لازم صورت گرفته است؟ در ادامه در خصوص قرار دادن اطلاعات به مراکز و واحدهای مورد پژوهش و مسیولین محترم تاکید شود. 12-در بیان محدودیت های مطالعه ذکر تنها یک مورد انجام گرفته است، آیا انتخاب دانشجویان تنها از دو رشته تحصیلی محدودیت مطالعه نمی باشد؟ مقاله حاضر بر موضوعی ارزشمند تمرکز کرده است که از مسایل روز جامعه علمی و آموزشی می باشد، از این رو جای تقدیر دارد. نگارش مقاله توسط نگارنده مطابق اصول علمی و بر پایه دانش مقاله نویسی و دقت بیشتر داوران مقالات در هنگام بررسی و تایید مقاله، ضروری به نظر می رسد، و رعایت آن، باعث بهبود کیفیت مقالات و افزایش اعتبار علمی مطالعه می شود و استنتاج حاصل از این مقالات برای سایر محققان با ارزش خواهد بود.