نقش روشنفکران ایرانی نسل سوم در شکل گیری ایدئولوژی انقلابی انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، بر پایه اندیشه هایی بنا شده است که اگرچه بیش از همه اسلامی هستند، اما گاه سرچشمه های تفکر سیاسی آنها، به اندیشه های ایدیولوژیک گرایانه باز می گردد. شکل تفکر ایدیولوژیک، در دوران مبازره علیه حکومت شاه، شکلی پذیرفته شده در جهان بود. به این جهت در شکل بخشیدن به اسلام سیاسی و نیز اشکال دیگر مبارزه گروه های مخالف شاه، قرار دادن اندیشه توسط اندیشمندان اسلامی و عرفی گرای چپ و حتی راست، در قالب یک نوع ایدیولوژی، امری پذیرفته بود، به طوری که این ایدیولوژی هم تلاش می کرد برنامه ای فراگیر ایجاد کند، هم راهکارهای علمی مبارزه را فراهم آورد و هم به هر گونه پرسشی پاسخ دهد. به این جهت هم متفکران اسلامی و هم روشنفکران بیشتر طیف ها، تلاش می کردند تا ایدیولوژی ای برای مبارزه و نیز نوع حکومت مد نظر خود پدید آورند که یکی از مشخصات اصلی آن انقلابی بودن بود. بر این پایه پرسش اصلی این مقاله آن است که روشنفکران در شکل گیری ایدیولوژی انقلابی انقلاب اسلامی چه نقشی داشته اند؟ برای پاسخ به این پرسش، روش مقاله تحلیلی و تفسیری است و در ضمن آن تلاش می کند افکار این روشنفکران را توصیف نیز کند. هدف مقاله نیز آن است که جنبه های انقلابی اندیشه روشنفکران آن دوره مورد شناسایی و بررسی قرار گیرد. نتیجه کلی مقاله نیز نشان می دهد، روشنفکرانی همچون شریعتی، فردید، بارزگان و... هر یک وجهه ای انقلابی به تفکر خود که تلاش می کردند آن را در شکل یک ایدیولوژی منسجم ارایه کنند، داده بودند تا برنامه ای پیوسته برای مبارزه در جهت سقوط شاه فراهم آورند