اصول شبهه شناسی و پاسخگویی

ماهیت شبه هابتدا کلامم را درباره شبهه با کلام مولایمان حضرت امیرالمومنین امام علی8 آغاز می کنم و نکاتی را عرض می کنم.نکته اول این است که بدانیم چرا شبهه را شبهه نامیده اند؟ حضرت امیرالمومنین امام علی8 در این زمینه می فرمایند: «و إنما سمیت الشبهه شبهه لانها تشبه الحق» (نهج البلاغه، خطبه 38)؛ «شبهه از این جهت شبهه نامیده شده که شبیه و مانند حق است (هرکس نمی‏تواند میان حق و باطل تمیز دهد)».اگر شبهه را شبهه گفته اند به خاطر این است که قیافه جذابی به آن داده می شود که انسان در آغاز که به آن می نگرد و یا می شنود، نزدیک است به سوی آن جلب شود؛ چرا؟ به خاطر اینکه قیافه حق را به خود گرفته است. شبهات به حسب ظاهر رو به سوی حق دارد و چون طبیعت انسان ها حق طلبی است و دنبال حق و حقیقت می گردند و ندای فطرت خودشان را پاسخ می دهند؛ روی همین جهت ممکن است دل هایی به همین شبهه ها و شبهه افکنی ها متوجه شود و گرایش پیدا کند؛ پس سر اینکه شبهه را شبهه گفتند عبارت از این است که یک مشابهتی با حق دارد و جلوه ای از حق از آن احساس می شود، درحالی که حقیقت این نیست.