بررسی تاریخی نقش غالیان در عصمت امامان شیعه

عصمت امام یکی از مبانی امامت در فرهنگ شیعه است، از این رو متکلمان نیز از دیرباز به طرق مختلف به اثبات آن پرداختند، درحالی که در دوران معاصر برخی نظریه ای را تحت عنوان علمای ابرار ارایه کرده اند که اندیشه ی عصمت امام را محصول نفوذ اندیشه های غالیان و رویکرد فوق بشری به امام دانسته اند و ادعا می کنند این نگاه، جایگزین رویکرد بشری به امام در قرون اولیه و شیعیان نخستین شده است. در پی تحلیل تاریخی و مفهوم شناسی واژه های مرتبط و بررسی معنادار تکرار آن ها در منابع اسلامی در این پژوهش نشان داده شد که عبارت علمای ابرار و اتقیا ریشه در روایات امامیه دارد و ناظر به مقامی معادل عصمت است و این که مطرح شدن نظریه ی عصمت در مناقشه ی غلات با مقصره نیست؛ بلکه طرح شدن آن در مقام تبیین امامت توسط خود امامیان بوده است.