زمان آگاهی بیدل دهلوی از منظر نقد مضمونی
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
زمان در نقد مضمونی یکی از موضوعات اساسی است و از میان منتقدان این حوزه، ژرژ پوله بیش از همه به مولفه های زمان و مکان توجه دارد. محور اساسی نقد پوله کاوش و بررسی چگونگی ارتباط با دنیای بیرونی است که با تاکید بر مولفه های زمان و مکان صورت می گیرد. تاکید بیدل دهلوی به «زمان» و «صیرورت» و ابعاد معرفت شناسی آن چه در مثنوی ها و چه در غزلیات از مولفه های اصلی اندیشه ی اوست. بیدل در غزلیات خود از طریق نمادها، تصاویر و استعارات، فضایی سورریالیستی خلق می کند و برداشت متفاوت خود از زمان را که مطابق با جهان بینی عرفانی اوست ارایه می دهد. این پژوهش در پی آن است که ضمن ترسیم همبسته های مفهومی زمان و شبکه تصویری آن، مبانی فلسفی و عرفانی تلقی بیدل از زمان یعنی اندیشه وحدت وجود و حکمت هندی را نشان دهد. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفاهیم و تصاویر مرتبط با مقوله زمان در غزلیات بیدل دهلوی می پردازد و با رویکرد نقد مضمونی بر محوریت آرای پوله، ادراک بیدل از زمان حال، گذشته و آینده را در آیینه ی تصاویر تکرارشونده بررسی می کند. دست آورد این تحقیق، این است که بیدل بنا به آموزه های حکمی هندی و عرفان اسلامی به مراقبه و مکاشفه و تامل و شهود بسیار بها می دهد و بسامد بالای واژگانی همچون «لحظه، لمحه، دم و آن»، و دیگر ترکیبات مشابه مانند «چشم بر هم زدن»، «طرفه العین» و «کاغذ آتش رسیده»، «برق و شرر»، «برگ کاه در مقابل آتش، گردش چشم، آهوی رمیده...» نشان از توجه بیدل به مقوله زمان است.
کلیدواژگان:
نقد مضمونی ، زمان ، ژرژ پوله ، هانری برگسون ، بیدل دهلوی
زبان:
فارسی
صفحات:
177 تا 199
لینک کوتاه:
magiran.com/p2621311
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!