اثر پایداری و آمیختگی ستون آب دریا بر تغییرات کانال صوتی و مشخصات آکوستیکی در بخش جنوبی دریای کاسپین

مناطق جنوبی دریای خزر به عنوان یکی از مناطق مهم حمل و نقل، نظامی و شیلاتی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین بررسی اثرات متقابل پارامترهای محیطی بر مشخصات آب دریا و بالعکس در تصمیم سازی در بهره برداری از این پهنه آبی نقش بسزایی دارد. در این تحقیق نتایج حاصل از ارزیابی تغییرات سرعت صوت در آب در پهنه جنوبی دریای خزر و براساس داده های برداشت شده بین سال 2008 تا 2016 مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه براساس تحلیل اندازه گیری های تجربی و دستگاهی در طول مقاطع عرضی در بخش های غربی، میانی و شرقی کرانه عمیق جنوب دریا انجام شد. تحلیل ها و یافته ها نشان داد که دامنه تغییرپذیری سرعت در لایه آب عمیق 1450-1454 متر بر ثانیه است. حداکثر سرعت در آب در منطقه ژرف حدود 1454 متربرثانیه بود. تغییرات زمانی داده های مشاهده شده نشان می دهد که تاثیر ساختار حرارتی و پایداری ستون آب در ماه های گرم بر سرعت صوت بیشتر از تاثیر پارامتر شوری است. با توجه به همبستگی زیاد بین سرعت صوت و دما در آب دریای خزر، ساختار عمودی آنها از سطح دریا تا کف دریا تقریبا مشابهت دارند. تجزیه و تحلیل سرعت صوت زیر آب نشان داد که شیب عمودی تغییرات مقادیر در نواحی آب های سطحی و میانی بیش از تغییرات ماهانه و فصلی در ناحیه ژرف است. دامنه مقادیر داده های اندازه گیری شده سرعت صوت در فوریه حدودا بین 1463-1451 متربرثانیه بوده است. در حالی که مقادیر ثبت شده در ژوین بین 1501-1451 بوده است. نتایج حاکی از تشکیل کانال صوتی عمیق در پهنه های میاناب و ژرف ستون آب دریا بود. تحلیل ها نشان داد که محور کانال صوتی در عمق 150 متری تقریبا (لایه میاناب) در ماه های گرم رخ می دهد، در حالی که در ماه فوریه (اواسط زمستان) در اعماق بین 270-300 متر ایجاد میشود.