گونه شناسی مقرنس در رساله مفتاح الحساب غیاث الدین جمشید کاشانی

هندسه پیچیده مقرنس متشکل از چندین ساختار پایه در لایه های پیاپی است که ترکیب آنها انواع مختلفی از مقرنس را ایجاد می کند. بدین ملاحظه، مقرنس از دیرباز مورد توجه بسیاری از متخصصان و طراحان بوده است. در این میان، اولین مطالعه محاسباتی و هندسی به مقرنس را غیاث الدین جمشید کاشانی (د 832 ه ق) در مقاله چهارم از رساله مفتاح الحساب ارایه کرده است. کاشانی در این رساله، با هدف مساحی مقرنس، به تجزیه ساختار تشکیل دهنده آن پرداخته و دسته بندی چهارگانه ای از آن ارایه کرده است. مقاله پیش رو، با بازخوانی متن اصلی این رساله، واحدها و عناصر مقرنس را شناسایی و در انواع گونه ها با بررسی جزییات و ساختار معرفی کرده است. طبق این بررسی، آرای کاشانی براساس اصول مشخص و با توجه به نمونه های در دسترس در محدوده مکانی و زمانی مشخص شکل گرفته و گویای مطالعات جامع او درباره انواع مختلف مقرنس است که خود مبنای شکل گیری گونه های دیگر قرار می گیرد.