نفقه زوجه و جایگاه آن در تامین نیازهای مالی زن

یکی از احکام قرآن در زمینه خانواده موضوع پرداخت نفقه زن به واسطه شوهر است. از آنجایی که در جامعه فعلی، زنان دارای موقعیت برابر یا برتر اقتصادی و اجتماعی شده‏اند که بعضا امتثال یا عدم امتثال این تکلیف مشکلاتی بین زوجین به وجود می‏ آورد، پژوهش حاضر برآن است با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری کتابخانه‏ای اسنادی به این سوالات پاسخ دهد که در عقد دایم پرداخت نفقه بر چه مبانی شرعی استوار است؟ آیا پرداخت نفقه می‏تواند تابعی از شرایط اقتصادی زوجین باشد؟ یافته‏ های پژوهش حاکی از آن است که مفهوم‏ شناسی نفقه دلالت مستقیمی بر فلسفه آن یعنی رفع احتیاج زن به واسطه مرد دارد و یکی از اصلی‏ترین مبانی قرآنی نیز بیانگر احتیاج اقتصادی زن به واسطه عدم اشتغال و کسب درآمد است و ضمنا اثبات‏کننده عقلایی بودن تکلیف است. همچنین بر مبنای روایی نیز فلسفه نیاز تایید می‏شود. نفقه از نظر فقهی با مبانی «احتیاج» و «عوض احتباس» تناسب بیشتری دارد. دلایلی همچون غیرتعبدی بودن حکم نفقه، غیرمعاوضی بودن نفقه، نظریه صحت شرط عدم نفقه، حق بودن نفقه، ارتکاز عرفی و اقتضایات جامعه و سیاست‏گذاری‏ های کلان کشور اثبات می‏کند که تکلیف نفقه براساس نیاز زن است و در صورت نیاز زن وجوب قطعی دارد؛ اما در صورت بی‏نیازی و داشتن درآمد، حکم آن می‏تواند براساس فلسفه تعیین شود و در صورت برگشت به نیازمندی، مجدد حکم وجوب برقرار شود.